“સંતોષી નર સદા સુખી” આ કહેવત જગતના બધા જીવોને. લાગુ પડે છે. સંતોષ નાના મોટા સહુને સુખ અર્પે છે. બાળપણમાં, ઉપરની કહેવત આપણે આપણા વડીલોના મુખેથી જ સાંભળેલ છે. આજકાલ ભૌતિક ચીજ વસ્તુના ઢગલા હોય છે છતા બ્લેક ફ્રાઇડેને દિવસે સેલના ફ્લાયર જોયાને દોડ્યા, દીકરા, દીકરી માટે લેટેસ્ટ ફેશનના કપડા, જુતા, જેકેટ,.. વ્યક્તિ દીઠ દસ જોડી જુતા એ આજકાલ સામાન્ય વાત ગણાય છે, બહેનોના ક્લોસેટમાં એટલીજ કે એનાથી વધારે પર્સો લટકતી જોવા મળશે,..તે સિવાય બીજી આવી કેટલીય એક્સ્સેસરિસ જોવા મળે….
આટઆટલી વસ્તુઓ છતા અસંતોષ શા માટે? અસુરક્ષિત માનસ, મનના અજ્ઞાત ખૂણામાં ભય, આજની ફેશન પ્રમાણે કપડા, દાગીના મેચીંગ પર્સ ના હોય તો આપણે સોસાયટીમાં પછાત ગણાઇ જઇશું, ના ના જમાનાની સાથે ચાલવું જ જોઇએ. દીકરા પાસે ત્રણ જેકેટ હતા, તેના ફ્રેન્ડનું લેધર જેકેટ જોયું કે તુરત જ મમ્મી પાસે મોમ “I need leather jacket, all my friends have it,old navy has sale’,
“Ok this wkend we will go to old navy and get it”.
દીકરાના પિતાએ સાભળ્યું, “લીલા ત્રણ જેકેટ છે, ચોથાની શું જરૂર છે?”
“તમને તો બસ બધામાં ના જ પાડવાની ટેવ, આશુના બધા ફ્રેન્ડસ પાસે હોય અને આપણા આશુ પાસે જ ના હોય તો તેને કેટલો ઇન્ફિર્યોરીટી કોમ્પલેક્ષ આવી જાય, ૫૦% ઓફમાં ડિલ જોઇને
માંગ્યું છે, કેટલો ડાહ્યો છે.”
“સારું બગાડો તમારા લાડલાને”.
હવે આપણે વરિષ્ઠ નાગરિકની વાત કરીએ, મારા બાજુવાળા ચંદનબેનની વાત કરું, દર બે વરસે અમેરિકા આવે, દીકરો, દીકરી બન્ને અમેરિકામાં, બન્ને સુખી, પપ્પાના ગયા પછી મમ્મીને બરાબર સાચવે, ચંદનબેનના પતિ ડૉ. હતા, જીવલેણ કાર એક્સિડન્ટમાં અકાળે મૃત્યં પામ્યા, બન્ને પતિ પત્ની ખૂબ શોખીન, ઘણા મિત્રો, ડૉ.પૈસા મુકીને ગયેલા. છતા ચંદનબેન જ્યારે અમેરિકા આવે ત્યારે ખૂબ ખરીદી કરે, છ મહિના રહે, બે ત્રણ સ્વેટર, બે ત્રણ પર્સ, પરફ્યુમ, બદામ, પિસ્તા કેસર, પિનટ બટર બેત્રણ જાતના જામ વગેરે…આ વખતે દીકરાએ કહ્યું મમ્મી હું સિટિઝન થઇ ગયો છું. ગ્રિન કાર્ડ માટે એપ્લાય કરી દઉ?
“ના ભાઇ મને અહીં કાયમ ન ગમે, મારા પગ બંધાય જાય, તમે બધા જતા રહો હું એકલી આખો દિવસ શું કરું? મારા ત્યાં ઘણા ફ્રેન્ડસ અમારી પાના રમવાની કંપની, દેરાસરના મંડળની પ્રવૃતિ. મારો દિવસ પસાર થઇ જાય”.
“મમ્મી તમને ગમી જશે, અહીં સિનિયર સિટિઝન અસોસિએસન, દેરાસર બધું જ છે, તમે ત્યાં એકલા એટલે અમને ચિંતા રહે, ત્યાં અને અહીં બે ઘરની શું જરૂર?”
‘ના દીકરા એ ઘર તો હું જીવીશ ત્યાં સુધી રહેશૅ, તારા પપ્પાની યાદગીરી છે, તેમણે ખાસ પ્લાન કરી ઘર ચણાવ્યું, ભોગવી ના શક્યા, હું રહું તો તેમનો આત્મા તૃપ્ત થાય, હું તો એ ઘરમાં જ પ્રાણ ત્યાગીશ તમને ખર્ચ ભારે પડતો હશે, તો હું અહીં નહીં આવું તમે દર વરસે મારી ખબર કાઢવા આવજો.’
વહુ મા દીકરાની વાતો સાંભળી મનમાં, પપ્પા જતા રહ્યા હવે ઘર સાથે બંધાય રહેવાનું, પરિગ્રહ કરે જ રાખવાનો, પપ્પા ભોગવી ન શક્યા બોલો છો તો તમે સમજો, છોડો.
“મમ્મી તમારી ઇચ્છા નહીં હોય તો નહી લેતા ગ્રીન કાર્ડ, ચાલો હું શોપીંગ કરવા જાઉ છું તમારે આવવું છે?”
“હા હજુ મારે એક સ્વેટર લેવાનું બાકી છે. ગયા વખતે તે સેલમાં લઇ રાખેલું આપ્યું છે, પડતર હશે સાવ ભુખરુ થઇ ગ્યું છે. એક સારું લેવુ છે”.
આ અસંતોષી ચંદનબેન.
એક બીજા વરિષ્ઠ નાગરિકની વાત જોઇએ, વિદ્યાબા.
પતિના અવસાન બાદ, દીકરાના ઘેર અમેરિકા આવ્યા, બોસ્ટન, કડકડતી ઠંડી દેશનો ધાબળો કેરી ઓન બેગમાંથી કાઢ્યો ઓઢ્યો. દીકરા દીપકે ખાસ બા માટે બરલીંગ્ટન કોટ ફેકટ્રીમાંથી લીધેલ કોટ બાને આપ્યો “બા આ પહેરી લ્યો, ધાબળો અહીં ન પહેરાય સારુ ન લાગે”
“મારા શરીરને ઠંડીથી બચાવવા કોટ કે ધાબળો બન્ને સરખા જ છે, સારું લગાડવા માટે નથી પહેરવાનું, મને કોટ પહેરતા ના ફાવે કાલે પાછો આપી દેજે.”
બાએ મોજા પોતાના જાતે ઊનના બનાવ્યા, ઘરના બધા માટે બનાવ્યા.ઘરના બધા માટે મફલર પણ બનાવ્યા. પોતાની લાવેલ ઊન ખૂટી ત્યારે વહુ પાસે બીજી મંગાવી, આખો દિવસ ગુથિયા કરે.એક દિવસ વહુને કહે આશા મે નાના સ્વેટર મોજા ટૉપી બનાવી રાખ્યા છે, તારે કોઇને ગીફ્ટમાં આપવા કામ લાગશે રાખ તારી પાસે, “વાહ, બા કેટલા સરસ છે,મારે આ વિક એન્ડમાં મેરીના બેબીસાવરમાં જવાનું છે, મેરી તો હેન્ડમેડ સેટ જોઇને ખૂશ થઇ જશે. બા તમને બીજા પાછ, છ ઓર્ડર મળી જવાના” ભલે મારો તો સમય પસાર થશે, કલર પસંદ કરી ઊન આપી જશે તો હું બનાવી આપીશ’.
પોતે સાવ સાદા દેશના કપડા જ પહેરે, દિવાળી પર વહુએ હકોબા સાડી લાવીને આપી બા આ વખતે પાર્ટીમાં આ સાડી પહેરજો. ‘આશા બેટા મારી પાસે બે સાડી છે આ ત્રીજી!” ”સારુ તો આ સિલ્ક્ની સાડી પહેરજો.”
‘ભલે પણ હવે વધારે કપડા મારા માટે લાવશો નહી, મારી પાસે પાંચ વરસ ચાલે તેટલા કપડા છે.અને મને જરૂર હશે તો હું તમને કહીશ તમે લાવી જ આપશો, પછી સંઘરો શા માટે?
આવા સંતોષી વિદ્યાબા, હંમેશા સુખી.
છેલ્લે આધુનિક કવિઓ વિષે વાંચેલું યાદ આવે છે. અહીં લાગુ પડે તેવું છે.
કવિ શ્રી સુન્દરમનું ગીત
હમ જમનાકે તીર ભરત જલ
હમરો ઘટ ન ભરાઇ,
એસો ઘટ ક્યોં તુમને દિયો,
જાકો તુમ બિન કોન સગાઇ?
કવિ શ્રી પૂછે છે “જો ઘટ ભરવો જ ન હતો તો ઘડ્યો જ શા માટે?”
આના જવાબમાં કવિશ્રી ઉમાશંકરભાઇ કહે છે,
“જો ઘડાએ તરવું હોય તો એણે ખાલી રહેવું જોઇએ”.
સુન્દરમભાઇ આ પ્રતિભાવ જાણી કહે છે,
“ઘડાની સાર્થકતા એ ભરાય એમાં છે”. અહીં તૃપ્તિ સંતોષ એજ જીવનની સાર્થકતા એ અર્થ ઘટાવું છું.
આ વાત, બે મહાન કવિની વિભિન્ન જીવન્દ્રષ્ટિનો પરિચય કરાવે છે. એક ભરાવવાની વાત કરે છે બીજા ખાલી રહેવાની વાત કરે છે.
ભરાય પરિગ્રહ, ખાલી કરો અપરિગ્રહ.
ઘટ ભારી સંસાર સાગરે ડૂબે
અંતિમ ક્ષણે, વાસનાના ભારે
ચોરાશી લાખ ફેરા ફર્યા કરે,
શુભ ઘડીએ, ઘટ ખાલી થયો જ્યારે
ચિંતા છોડી ઘટ ભરવાની ફરી
હલકો ફૂલ સંસાર સાગર તર્યો ત્યારે.
કોઇની દેખાદેખી નહીં, પોતાના કાર્યમાં રત રહે, પોતે સંતોષ પામે, સહુને આનંદ સુખ આપે.
સહિયારું સર્જન - ગદ્ય 
Reblogged this on શબ્દોનુંસર્જન.
LikeLike