નિરાલી ભગત (૭) આવેલી તકનો લાભ ન લીધો-નિરંજન મહેતા

નિરાલી ભગત

નિરાલીએ વાત આગળ ચલાવી.

‘મને એમ કે કેડબરી લઇ લીધા પછી તે થેંક્યું કહેવા મારી તરફ ફરશે અને કદાચ અંધારાનો લાભ લઇ કિસ પણ કરશે. પણ એવી કોઈ હરકત પ્રતાપે ન કરી. આશ્ચર્ય પણ થયું અને એક રીતે હળવાશ પણ અનુભવી. કેમ કે આવેલી તકનો સાધારણ રીતે અન્ય લોકો ઉપયોગ કરે છે તેવું પ્રતાપે ન કર્યું. ‘

અજય બોલ્યો, ‘આવેલી તકનો લાભ ન લીધો એટલે કાં તો તે બુદ્ધુ છે અને કાં તો તે ડરી ગયો હશે.’

‘પણ આવે સમયે એવું કાંઈક કરવું જ જોઈએ એમ લખી આપ્યું છે?’

‘આપણા સમાજમાં એક માન્યતા છે કે સિનેમાની ખૂણાની સીટો કોલેજ જતાં છોકરા છોકરી એટલા માટે લેવાણું પસંદ કરે છે કે સિનેમા જોવા જવાનું તો બહાનું છે હકીકત તો કોઈ ઓર જ હોય છે. એટલે જ્યારે તું પણ બધા સાથે ‘સંગમ’ જોવાનું નક્કી કર્યા પછી પણ બહાનું બતાવી ત્યાથી છટકીને ‘વો. કોન થી’ જોવા જતી રહી તે શું દર્શાવે છે? તારા મનમાં પણ અન્યની જેમ કોઈક અભરખો હશે.’

‘હા, અજય, તારી રીતે તું સાચો છે પણ મારૂં રૂપમ ટોકીઝમાં જવાનું કારણ તે ન હતું. કોણ જાણે કેમ મને અન્યો કરતાં પ્રતાપની સંગત વધુ પસંદ હતી પણ તે હું જાહેરમાં કહી શકતી નહીં. કહું પણ કઈ રીતે? એક તો નાદાન ઉંમર અને વળી તે એક તરફી હોય તો? મારા હિસાબે પ્રતાપે તે દિવસે જે કર્યું તે તેના ઉચ્ચ ચારિત્ર્યની નિશાની છે. એકવાર ક્યા સંદર્ભમાં તે યાદ નથી પણ તેણે જ મને કહ્યું હતું કે એકાંત હોય, છોકરો છોકરી એકલા હોય અને આવી તક મળે ત્યારે સભ્ય છોકરો છોકરીને અડતાં પહેલાં અચકાય અને પછી હાથ પકડે. જો છોકરી વિરોધ ન કરે તો છોકરો માને કે છોકરી પણ રાજી છે અને તે કદાચ થોડો આગળ પણ વધે. પણ જો છોકરી પ્રથમ પગલે જ વિરોધ કરે તો છોકરો આગળ ન વધે. આને કોઈ ડર કહેશે પણ હું તેને પરિપક્વતા કહીશ.’

‘એટલે તે જયારે તેનો હાથ પકડ્યો ત્યારે તે આગળ ન વધ્યો કે કશું ના પૂછ્યું?’

‘ના, મને લાગે છે કે મેં તેને માટે જે લાગણી અનુભવી તે લાગણી તેના મનમાં મારા પ્રત્યે નહીં પણ હોય. અને હોય તો પણ ન દર્શાવી એક ભદ્ર પુરુષ જેવું વર્તન કર્યું છે જે મારા અંતરમાં ઘર કરી ગયું છે.’

‘જો એમ જ હોય તો હવે અત્યારે તે શું કામ દુ:ખી થાય છે?’

‘અત્યારે તે કેમ દુ:ખી છે તેની મને જાણ નથી પણ તે જયારે મારી સાચી પરિસ્થિતિ જાણશે ત્યારે મને લાગે છે કે તે દુ:ખી થવાને બદલે કદાચ મારા પ્રત્યે લાગણીશીલ પણ બની જાય.’

આ બધી વાતો યાદ આવતા અજયની આંખો ભીની થઇ ગઈ. શું ખરેખર મારી બહેન નિરાલી પ્રતાપને ચાહે છે? શું તે  પોતાની પરિસ્થિતિને કારણે પોતાની લાગણી વ્યક્ત નથી કરતી? શું પ્રતાપ પણ પહેલા ન અનુભવેલી લાગણી હવે અનુભવે છે અને તેમ હોય તો તે શું નિરાલીને આવી પરિસ્થિતિમાં પણ સ્વીકારવા તૈયાર થશે? પણ આ બધાનો જવાબ તો તેમને સાથે ભેગા કરી પૂછાય ત્યારે જ મળે. અને હાલમાં તે શક્ય નથી. વળી નિરાલીના કેન્સરને લગતા રિપોર્ટ હજી હવે આવવાના છે તે આવ્યા પછી જ જાણી શકાય કે કેન્સર ક્યા તબક્કે છે. આ રિપોર્ટ આવતા હજી એક બે દિવસ નીકળી જશે ત્યાં સુધી જૈસે થેની જેમ જ વર્તવું પડશે.

તેની આ વિચારધારામાં પ્રતાપના અવાજે ભંગ પાડ્યો.

‘શા વિચારમાં ખોવાઈ ગયો છે, અજય? તું મને કહેતો હતો કે હું ખોવાયેલો ખોવાયેલો રહું છું અને આજે તારી હાલત મારા જેવી કેમ થઇ?’

‘ના, એમ જ. અતિતમાં સરી ગયો હતો.”

‘એટલે તારે પણ કોઈ છે જે તને અતિતમાં ખેંચીને લઇ જઈ શકે છે એમ ને?’

‘ના, દોસ્ત. તું ધારે છે તેવું કશું નથી. હું તો તારો વિચાર કરતાં કરતાં નિરાલીનો  વિચાર કરતો થઇ ગયો.’

‘એમ, એટલે તારી બહેનની યાદ તારી આંખમાં પાણી લાવી શકે છે. પણ ત્યાં પણ એવી હાલત હશે કે કેમ?’

‘અહી બેઠા તે કેમ ખબર પડે? પણ છોડ એ બધી વાતો. મને કહે નિરાલીને કેન્સર છે તેમ જાણ્યા પછી તારી મનોદશા કેવી રહી?’

‘મેં પહેલા પણ કહ્યું હતું કે કેન્સર હવે કોઈ અસાધ્ય રોગ નથી અને તે ક્યા તબક્કે છે તે પર તેની સારવાર નિર્ભર રહે છે. હવે તો આપણા ભારતમાં પણ કેન્સર માટે ઘણી સારી હોસ્પિટલો છે અને દિવસે દિવસે નવી દવાઓ શોધાતી રહી છે. હવે પહેલા જેવું નથી કે કેન્સર એટલે ‘કેન્સલ’. એટલે નિરાલીના હવે પછીના રિપોર્ટ કેવા છે અને તે જોયા પછી ડોક્ટરનું શું કહેવું છે તેની આપણે રાહ જોવી જોઈએ. ક્યારે આવવાના છે નવા રિપોર્ટ?’

‘નિરાલી કહેતી હતી કે એક બે દિવસમાં આવી જશે પછી આગળ શું કરવું તે નક્કી કરાશે. તેના પપ્પા એટલે કે મારા મામા તો ખમતીધર છે એટલે તેમણે તો નિરાલીને અમેરિકા મોકલવાનું નક્કી જ કર્યું છે અને તેમના ફેમિલી ડોકટર દ્વારા ત્યાના ડોકટર સાથે વાત કરી લીધી છે. હવે નવા રિપોર્ટ આવે ત્યારબાદ ત્યાના ડોક્ટરની સલાહ લઇ ત્યાં જવાનો કાર્યક્રમ બને.’

 ‘તારા મામાને કહે જો કેન્સર અહીં જ ઠીક થઇ શકતું હોય તો નિરાલીને ત્યાં મોકલવાની શું જરૂર છે?’

‘ના, મારાથી તેમને આમ કહી ન શકાય.’

 ‘ભલે. ચાલ હવે ક્લાસનો સમય થઇ ગયો છે એટલે રૂમ પર મળશું.’

પ્રતાપ કરતાં થોડો વહેલો અજય રૂમ પર પહોંચી ગયો હતો. જાણે તેમના આવવાની રાહ જ જોતા હોય તેમ મીના ને રેણુકા તેના આવ્યાના દસ મિનિટ બાદ નાસ્તો અને ચા લઇ આવી ગયા

‘તમે લોકો આમ રોજ રોજ ચા અને નાસ્તો લાવશો તો મને ખોટી આદત પડી જશે. મારૂં તો ઠીક પણ પ્રતાપનું શું થશે તેની મને જાણ નથી.’

‘તને શું લાગે છે, આ બધું તારા માટે થઇ રહ્યું છે? તું તો બહાનું છે. મુખ્ય કારણ તો મીનાની પ્રતાપ પ્રત્યેની લાગણી છે.’ રેણુકાએ કહ્યું.

‘અરે, મીના ગાંડી થઇ ગઈ છે? આ શું તેની ઉંમર છે પ્રેમ કરવાની? પ્રતાપ પ્રત્યે તે જુદી લાગણી ધરાવે છે પણ પ્રતાપની તેના તરફ શું લાગણી છે તેનો વિચાર કર્યો?’

‘મેં પણ તેને એમ જ કહ્યું હતું. પણ આ ઉંમર જ એવી છે કે લાગણીના પૂરમાં તણાય અને પછી પસ્તાય. આવા કિસ્સા તો અગણિત છે, પણ ના, અમારા મીનાબેનને તો ખાત્રી છે કે પ્રતાપ પણ તેની તરફ ખેચાયો છે.’

‘મોટીબેન, તમે ભલે કાંઈ પણ કહો પણ મને પ્રતાપની આંખોમાં હવે મારા પ્રત્યે જુદો જ ભાવ દેખાય છે. પહેલે દિવસે જોયેલો પ્રતાપ અને આજનો પ્રતાપ એ એક બદલાયેલી વ્યક્તિ છે.’

‘પણ તને પ્રતાપે ક્યાં કશું એવું કહ્યું છે કે એવું વર્તન કર્યું છે કે તું આમ માની બેઠી? તેની નિરાલી પ્રત્યેની લાગણી હજી પ્રવાહિત છે એમ મને જણાયું છે, ભલે તેને કેન્સર હોય.’

‘એ તો એકવાર મારો અને પ્રતાપનો સંપર્ક વધતો જશે પછી જો જો ચિત્ર આખું ફેરવાઈ જશે. તેમાંય નિરાલી અમેરિકા જશે એટલે પરોક્ષ પરિચય કેટલો વખત? થોડો વખત તેની યાદ રહેશે પછી ધીરે ધીરે બધું ભુલાઈ જશે અને ત્યારે પ્રતાપ માટે મીના હાજર હશે. હું તે દિવસની રાહ જોવા તૈયાર છું.’

ત્યાં જ પ્રતાપ દાખલ થયો.

‘મારી પીઠ પાછળ મારી શું વાત થઇ રહી છે?’

‘અમે એવા કાયર નથી કે પીઠ પાછળ વાત કરીએ અને વ્યક્તિ આવે ત્યારે મૂંગા થઇ જઈએ.’ મો મચકોડી મીના બોલી. તેના આવા હાવભાવ જોઈ બાકીના બધા હસી પડ્યા.

‘ચાલ પ્રતાપ, ચા ગરમ જ છે. પી લે અને નાસ્તો પણ તૈયાર છે, તારા પ્રિય ખમણ. તારી અને મીનાની વચ્ચે એવું કેવું સંધાણ થઇ ગયું છે કે તેને તારી પ્રિય વાનગીની વગર કહે જાણ થઇ જાય છે?’

‘મને શું ખબર કે અમારી વચ્ચે કોઈ સંધાણ છે અને હોય તો કેવી રીતે આ સંધાણ થયું તેની મને જાણ નથી.’

‘પ્રતાપ, એક સ્ત્રી પાસે છઠ્ઠી ઇન્દ્રિય હોય છે અને તેનો તે સારી રીતે ઉપયોગ કરી શકે છે.’

‘વાહ, છોટી પુડિયા ઓર બડી બાત.’ પ્રતાપે કહ્યું.

‘અરે પ્રતાપ, આ તો એક નમૂનો છે. ઘરે તો આનાથી પણ વધુ પોત પ્રકાશે છે.’ રેણુકાએ કહ્યું.

‘તો તો મારે તેનાથી સાવધ રહેવું પડશે.’

‘રહે, જેટલું સાવધ રહેવાય એટલું રહે પણ અંતે તો ધાર્યું ધણીનું જ થાય છે.’

પ્રાતાપને લાગ્યું કે ગાડી આડે પાટે ચઢી ગઈ છે એટલે વાતને બદલવા તે ન જાણતો હોય તેમ બોલ્યો. ‘અજય, નિરાલીના નવા રિપોર્ટ ક્યારે આવવાના છે?’

અજય પણ સમજી ગયો એટલે કહ્યું કે એક બે દિવસમાં આવશે અને ત્યાર બાદ મારા મામા આગળનો નિર્ણય લેશે.

નિરાલીની પરિસ્થિતિ વિષે વધુ ચર્ચા થતી જોઈ મીના બોલી મોટીબેન હું ઘરે જાઉં છું.

આ સાંભળી અજય અને પ્રતાપ એકબીજા સામે મલક્યા.

નિરંજન મહેતા

દિલ દિમાગ પર છવાઈ નિરાલી(૬) પ્રવીણા કડકિયા

નિરાલી ભગત

હળવા વાતાવરણમાં બધા છૂટા પડ્યા. નિરાલી સાથે વાત થઈ તેને કારણે પ્રતાપ ને દિલમાં રાહત થઈ. નિરાલીએ આ વાત કેટલી સહજતાથી સ્વિકારી હતી. પ્રતાપના માનવામાં પણ ન આવ્યું.  પ્રતાપ હવે મનમાં ઘડા લાડવા ઘડવા માંડ્યો.

“શું ખરેખર નિરાલી આ વાતથી વિચલિત નથી થઈ “?

” પ્રતાપ, તું  તારા પોતાના ભાવ દર્શાવવામાં સફળ ન થયો” !

“મીના, સાથે વળી આ નવું તૂત શું ઉત્પન્ન થયું “?

પ્રતાપ લાગણિશીલ હતો કે પછી લાગણિ શૂન્ય ? સમજ ન પડી ! મીનાની વાત પર અત્યારે વિચાર કરવાનૉ તેનો ઈરાદો જરાય ન હતો. એ તો અત્યારે નિરાલીને , જો બની શકે તો ઉડીને મળવા જવા તલપાપડ હતો. ગોધરા અને અંકલેશ્વર આમ તો કાંઈ બહુ દૂર ન હતા. પણ કોલેજના ચાલુ દિવસો દરમ્યાન જવું  હિતાવહ ન હતું. કોલેજ પત્યા પછી નિકળે તો અંકલેશ્વર પહોંચતા રાત પડી જાય. એવા સમયે નિરાલીને મળવાનું શક્ય ન બને.

રહી રહીને ,પ્રતાપને નિરાલીની આંખના ખૂણે આવી બેઠેલા આંસુ દેખાયા !

હજુ તેની ઉમર શું હતી ? આ પ્યારનું પ્રકરણ એક તરફી લાગ્યું. જેમાં ૫૦ ટકા સંમતિ છે . બાકીના ૫૦ ટકાની કોઈ ખાત્રી નથી ! નિરાલી ભલે નાની હોવાનો દાવો કરે પણ મનમાં સમજતી હતી. એમાં વળી આ ‘કેન્સર’નો ફણગો ફૂટ્યો એ અણધાર્યો હતો ! આંચકો આપે એવો હતો ! ભલભલાને ધ્રુજાવે તેવો હતો !

છતાં જ્યારે પ્રતાપ સાથે ફોન ઉપર વાત કરી ત્યારે તે કેટલી સહજતાથી વાત કરી રહી હતી. જાણે થોડો તાવ અને શરદી ન હોય ? પ્રતાપ થાપ ખાઈ ગયો ! નિરાલી પોતાના અંતરના ભાવ છુપાવવામાં સફળ થઈ એવું તેને લાગ્યું . પ્રતાપ આમ નિરાલીને ખાસ ઓળખતો ન હતો. થોડો ઘણો પરિચય હતો પણ તે પૂરતો  હતો. ‘વો કૌન થી, સિનેમામાં બાજુમાં આવીને બેસી ગયેલી નિરાલી યાદ આવી ગઈ.

‘હા, પ્રતાપ મનમાંને મનમાં તેને ખૂબ ચાહતો, વખત આવે જણાવતો પણ ખરો’. નિરાલીના દિલની વાત જાણવી મુશ્કેલ હતી. રાતભર નિરાલીના વિચારમાં ગરકાવ હતો. આખી રાત એક ઝપકી પણ તેને આવી ન હતી. એ તો સારું હતું કે અજયે પોતાની બહેન સાથે વાત કરાવી. આખી રાત નિરાલીનો અવાજ તેના કાનમાં ઘુમરાયા કરતો હતો.

કેન્સર પ્રત્યેનું તેનું વલણ પ્રતાપને જરા પણ  જચ્યું નહી.  વિજ્ઞાને ભલેને ગમે તેટલી તરક્કી કરી હોય જો કેન્સર શરૂઆતના તબક્કામાં પકડાઈ જાય તો તેનો ઈલાજ થઈ શકે. નિરાલીને કયા ‘તબક્કામાં ‘ છે તેની પ્રતાપને જાણ ન હતી. જો કે અમેરિકા જવાની અને કેન્સરની ઉત્તમ હોસ્પિટલ , એમ. ડી. એન્ડરસનમાં સારવાર પામવાની  તેથી તેને હૈયે સંતોષ હતો.

કોલેજમાં ગયા અને અજય સાથે પાછી નિરાલીની વાત નિકળી.

પ્રતાપ હસતાં હસતાં બોલ્યો, ‘નિરાલી કેંસરની ગંભિરતા જાણતી નથી” .

એને કહેજે પ્રતાપ કહે છે, ‘તું ગાંડી છે’. નિરાલી માટેના હ્રદયના ભાવ એના મુખેથી સરી પડ્યા.

અજય ‘ગાંડી’ શબ્દ પોતાની બહેન માટે નિકળ્યો એટલે નારાજ થયો. પ્રતાપના દિલની ભાવના ને તે ન જોઈ શક્યો !

તરત જ  દ્બૃઢતાથી બોલ્યો,’હું મારી બહેનને એવું કહી, નીચી નહી પાડું’ !

પ્રતાપ ભલે નિરાલીની લાગણિથી અનજાણ હોય, અજય માનતો હતો કે નિરાલીના દિલમાં પ્રતાપ માટે કુણી લાગણિના અંકૂર ફુટી ચૂક્યા છે. નિરાલી કબૂલ નહોતી કરતી. તેનું વર્તન અને તેની આંખમાંથી વરસતો પ્યાર અજયે નોંધ્યો હતો. અજય જ્યારે પણ ઘરે જતો ત્યારે નિરાલીનો સંગ માણતો. એને બહેન ખૂબ વહાલી હતી. ભલે એ ફોઈબાની દીકરી હતી પણ બન્નેનું બાળપણ સાથે ગુજર્યું હતું. નિરાલી અજયની આગળ પણ પોતાનું દિલ ખોલતી નહી.

એકવાર રવીવારે બપોરે જમીને અજય આડો પડ્યો હતો, ત્યારે તેના કાને ગુનગુનાતી નિરાલીના શબ્દો અથડાયા.

“छोड कर तेरे प्यारका दामन ,ये बतादे हम किधर जाए?’

અત્યાર સુધી છાની રાખેલી આ વાત આખરે અજયે પ્રતાપને જણાવી.  પ્રતાપ ચોંક્યો પણ મુખની રેખા બદલાવા ન દીધી. અજય પાસેથી આ વાત જાણી પ્રતાપ ના દિલમાં ‘લડ્ડુ ફુટ્યા”. એનો જીવ આજે જરા પણ વર્ગમાં લાગ્યો નહી. ક્યારે આજનો દિવસ પૂરો થાય અને એ બધાથી દૂર એકલો કોઈ સુંદર રમણિય સ્થળે બેસે અને નિરાલી સાથે મનમાં વાર્તાલાપ કરે !

નિરાલી કાગળમાં ભલે ખુલ્લા દિલે કબૂલ કરતાં શરમાય પણ પ્રતાપ,બે લીટીની વચ્ચે નો સંદેશો વાંચી શકતો હતો. કાલે ફોન ઉપર પણ ‘ઝાંસીની રાણીની ‘ જેમ બોલી હતી. એના અવાજની વચ્ચેનો રણકાર, પ્રતાપના દિલને અડી ગયો હતો.

‘આ દુનિયામાં બધાએ એટલા જ શ્વાસ લેવાના છે, જેટલા એમના ભાગ્યમાં હોય !’  આ વાક્ય કોઈ વડીલ, બુઝર્ગ કે ઘરડી વ્યક્તિ બોલે તે સમજી શકાય. જેમણે જીવનનો સંપૂર્ણ અનુભવ લીધો છે, જુવનીનું ગાંડપણ માણ્યું છે. બાળકોને પ્રેમથી ઉછેર્યા છે. જીવનમાં મૂડી (પૈસા) ભેગા કરી કુટુંબની સલામતી માટે નિર્ભય બની ચૂક્યા છે.

આવું વાક્ય જ્યારે,નિરાલીના મુખેથી સર્યું, ત્યારે પ્રતાપના દિલમાં કોઈએ તપાવેલું સીસુ રેડ્યું હોય એવો અનુભવ થયો હતો. બધા મિત્રોની હાજરીમાં પોતાના દિલના ભાવ વ્યક્ત કરવા ન હતા. નિરાલીના નયનોમાં તગતગતાં આંસુવાળું  દૃશ્ય તેની નજર સમક્ષથી ખસતું ન હતું.

સોળ કે સત્તરની નિરાલી અને અઢાર વર્ષનો પ્રતાપ. આ ઉમરે ફૂટેલી પ્યારની સરવાણીની મજા કાંઈ ઔર હોય છે. પ્રેમ કાંઈ પૂછીને થતો નથી ! જ્યારે ખબર પડે છે, ત્યારે જુવાન હૈયાનો તેના પર કોઈ કાબૂ પણ રહેતો નથી.આ તો છે ને ‘ઘાયલકી ગતિ ઘાયલ જાણે’.  નિરાલીને છાતીનું કેંસર અને તે પણ છેલ્લા સ્ટેજમાં ! અમેરિકાની સારામાં સારી હોસ્પિટલ, જ્યાં આખી દુનિયાના દરદીઓ આવે છે. નિરાલીનું ઓપરેશન થઈ જશે અને હસતી કૂદતી પાછી ભારત આવી જશે. એવું સુંદર દૃશ્ય નિહાળી પ્રતાપના મુખ પર ચમક આવી.

અજયે જ્યારે નિરાલીને ગાતાં સાંભળી ગયો હતો, ત્યારથી તેના મનમાં આશંકા હતી. ઠોસ સબૂત વગર તે વાતને વધારવા માંગતો નહી. નિરાલી પાસે આવ્યો અને કહે ,’બેના કોની યાદમાં આ ગીત ગવાય છે” ?

નિરાલી શરમાઈ ગઈ. પોતાના ભાઈને જવાબ ન આપી શકી. અજય એમ વાત પડતી મૂકે તેવો ન હતો. નિરાલીનો પીછો ન છોડ્યો. આખરે નિરાલીએ કહ્યું , ‘આપણે સાંજે તળાવે ફરવા જઈશું ત્યારે વાત કરીશ ‘.

અજય સાંજ પડવાની રાહ જોઈ રહ્યો. આજે એને થયું આ દિવસ કેમ આટલો ધીરો ચાલે છે.  નિરાલીના મુખેથી તેને બધી વાત સાંભળવી હતી. અજયને નિરાલી બહેન થાય અને પ્રતાપ મિત્ર. પ્રતાપ જરા ચેતીને ચાલતો કારણ અજય તેની બહેનનો રખેવાળ હતો. પોતાનાથી કોઈ ભૂલ ન થઈ જાય તેથી સાવધાની પૂર્વક વર્તન કરતો. આખરે સાંજ પડી નિરાલી અને અજય તળાવ તરફ ચાલવા લાગ્યા.

નિરાલીના મનમાં કેવી રીતે વાત ચાલુ કરવી, તેના વિચારોનું તુમુલ યુદ્ધ ચાલી  રહ્યું હતું. નિરાલી પોતાની વાત સ્પષ્ટતા પૂર્વક જણાવી શકે તેવી હતી. આ મામલો જરા નાજુક હતો એટલે સાવધાની વર્તવી આવશ્યક જણાઈ. હમેશા પોતાની જાત સાથે વાત કરવા ટેવાયેલી નિરાલી આજે પોતાનું હ્રદય ભાઇ પાસે ખોલતા અચકાતી હતી. આખરે હતી એટલી બધી હિમત એકઠી કરી વાત શરૂ કરી.

અજય તને યાદ છે, રાજકપૂર ,વૈજયંતિમાલા અને રાજેન્દ્રકુમારનું ‘સંગમ’  સિનેમા આવ્યું ત્યારે આપણા ગામમાં કેટલી ધમાલ મચી હતી. કેટલી મહેનત પછી એ સિનેમાની ટિકિટ મળી હતી. અમે ૨૦ જણા સાથે એ સિનેમા જોવા ગયા હતા. સિનેમા જોવા ગયા ત્યારે બધાએ નક્કી કર્યું સુંદર નાસ્તાપાણીની સગવડ કરવી. આરામથી સિનેમા માણવાનો સહુનો એકમતે વિચાર હતો. અરે તે વખતે એ સિનેમા ગૃહ પણ નવું થયું હતું . બધાના હૈયે ઉમંગ માતો ન હતો. ક્યારે શાળા ખતમ થાય અને બધા સાથે ભાગીએ એ નવા સિનેમા ગૃહમાં.

પ્રતાપ પણ ખૂબ ઉત્સુક હતો. તેના મુખ પર કોઈ અનેરો આનંદ હતો જે છૂપો રહી શકતો ન હતો. નિરાલી મનમાં વિચારી રહી એવી રીતે અંદર જઈશું કે ‘મને બરાબર પ્રતાપની બાજુમાં બેસવાની જગ્યા મળે’ ! એના મનનો ઉમંગ માતો ન હતો.

માનવી હમેશા એમ જ માને છે કે,’તેને બધી ખબર છે, બીજાના મનમાં શું ચાલે છે ‘ !

પામર માનવી કંઈ કંઇ ઘડા લાડવા ઘડે છે . અંતે તેને સરિયામ નિષ્ફળતા સાંપડે છે.  આજે પણ કંઈક એવું જ પરિણામ આવ્યું. નિરાલી બધાની સાથે સિનેમા ગૃહ પર આવી . તેની આંખો પ્રતાપને શોધી રહી હતી. હવે પતાપ કેમ બધામાં દેખાયો નહી ? તે જાણવાને આતુર હતી.

કોને પૂછાય ?

જો પૂછે તો પોતાની ચોરી પકડાઈ જાય !

અચાનક એના કાને સંવાદ પડ્યો, ” પેલો પ્રતાપ આપણી સાથેટિકિટ લીધી તેના પૈસા વેડફ્યા અને એકેલો એકેલો ,’વો કૌન થી ?” જોવા પહોંચી ગયો. ખબર નહી એને ‘સાધના’માં બહુ રસ પડ્યો હોય એમ લાગે છે. જ્યારે પણ સિનેમાની વાત આવે ત્યારે છોકરાઓને ,’હિરોઈન’માં અને છોકરીઓને ‘હિરો’માં વધારે રસ હોય!

નિરાલી ખુબ ખુશ થઈ. આખરે વગર મહેનતે તેને જાણવા મળ્યું કે પ્રતાપ કેમ દેખાતો નથી . હજુ તો સિનેમા ચાલુ થવાને અડધો કલાક બાકી હતો. બધા ‘કોન આઈસક્રિમ’ પર ટૂટી પડ્યા. નિરાલીને ખબર હતી ‘વો કૌન થી’ રૂપમ ટોકિઝમાં લાગ્યું છે. જે  આ નવા સિનેમા ગૃહથી રસ્તો ઓળંગીને સામી બાજુ પર હતું. આઈસક્રિમ ખાઈને બધા સિનેમા ગૃહમાં અંદર જવા લાગ્યા. નિરાલી પણ બધાની સાથે અંદર ગઈ.

બે મિનિટમાં ,’હું જરા બાથરૂમ જઈને આવું છું ‘ કહીને બહાર નિકળી. આ સમયે રસ્તા પર વાહન વહેવાર ખૂબ ભરચક હોય. રસ્તો ઓળંગતા લગભગ દસ મિનિટ થઈ ગઈ. ‘વો કૌન થી’ સિનેમા બે અઠવાડિયાથી ત્યાં ચાલતો હતો એટલે ટિકિટ મળિ ગઈ. હવે અંદર  પ્રતાપને કઈ રીતે શોધવો.

નિરાલીના નસિબ સારા હતા. હજુ સિનેમા શરૂ થવાને પંદર મિનિટ બાકી હતી. સિનેમા ગૃહમાં અજવાળુ હતું. એણે વિચાર્યું એકલો છે, એટલે એકદમ છેલ્લી લાઈનમાં બેઠો હશે.  નિરાલીની ધારણા સાચી પડી. પ્રતાપ એકલો મોટી પોપ કોર્નની બકેટ લઈને આરામથી ખાતો હતો.

નિરાલીને થયું,’ આ સવારથી ભુખ્યો લાગે છે.’ નિરાલીને કેડબરી બહુ ભાવે હમેશા તેની પર્સ ખંખોળીએ તો જરૂરથી સાંપડે.

પ્રતાપનું ધ્યાન હતું નહી. એ તો પોપ કોર્ન ખાવામાં તલ્લિન હતો. નિરાલી બધા પગથિયા ચડી ગઈ ત્યાં અચાનક બધી લાઈટો બંધ થઈ ગઈ.  જો કે નિરાલીને ખબર હતી કે પ્રતાપ ક્યાં બેઠો છે. તેથી સિટ પકડી પકડીને પ્રતાપની બાજુમાં ખાલી સિટ ઉપર બેસી ગઈ.

એક મિનિટ તો પ્રતાપને બાજુમાં કોણ આવીને બેઠું તે ગમ્યું નહિ. એને એકલાને આ સિનેમાની મઝા માણવી હતી. અંધારું હતું, આખો ટેવાઈ એટલે એની નજર બાજુમાં બેઠેલી વ્યક્તિના મુખ તરફ ગઈ.

“નિરાલી” !

પ્રતાપની આંખોમાં ચમક આવી અને મુખ ખુશીથી ઉભરાઈ ગયું . તેના મુખની ખુશી બેવડાવવા નિરાલીએ પર્સમાંથી ‘બે કેડબરી’ કાઢવાની ચેષ્ટા કરી.

કેડબરી જોઈ એટલે  પ્રતાપે  તેના હાથમાંથી ઝુંટવીને તેમાંથી એક લઈ લીધી.  નિરાલી ખુશ થઈ. છેલ્લી લાઈનમાં ખુણાની સિટ પર બેઠા હતા એટલે નિરાલીએ તેનો હાથ પકડી લીધો.  આમ કરતાં નિરાલીએ તેની નજર આજુબાજુ ફેરવી.

‘કોઈ જોઈ તો નથી ગયું ને ‘?

નિશીથે વરદા: કો જાગ્રતિ ભાષિણી ,જગાતી ભ્રમતે તસ્યાં લોક ચેષ્ટાવલોકિની // તસ્યે પ્રયચ્છામિ યોજાગર્તિ મહી તલે /જિતેન્દ્ર પાઢ /

                           શરદ પૂનમ લક્ષ્મી કૃપા સ્વાસ્થ્ય અને અમૃત વર્ષા આનંદ નું પર્વ– જિતેન્દ્ર પાઢ /
——————————————————————————————————————

   આપણા  પ્રાચીન ઋષિ મુનિઓએ પર્વ, તહેવારો અને  ઉત્સવો સાથે પ્રકૃતિ,પ્રસંગ,વાર્તા બધામી તર્ક અને વિજ્ઞાનનો સમાવેશ કરી તે સર્વને લોકમનોરંજન સાથે જોડેલું છે. લોકકલ્યાણ સાથે ધર્મ ને પણ જોડી દીધો છે ,તેથી માનવી એક સાંસ્કૃતિક દોરથી પણ જકડાય છે 365 દિવસો માં વધુમાંવધુતહેવારો,ઉત્સવો માત્ર ભારતમાં છે તેનું કારણ એ છે કે  ભારત ના બંધારણમાં સર્વધર્મ સમભાવ ભાવના રહેલી છે .ભારતમાં ૬ ઋતુઓમાં  શરદનું  મહત્ત્વ આરોગ્ય માટે  સવિશેષ નોંધાયું છે .આયુર્વેદિક મહર્ષિઓ ,વૈજ્ઞાનિકોઆ વાતને પ્રાધાન્ય આપે છે સાથોસાથ ચંદ્રની સોળેકલા વર્ષમાં એક વાર સંપૂર્ણ રીતપૂર્ણ સ્વરૂપે ખીલે છે, દેવી  દેવતાઓ પણ આ રાત્રિની સુંદરતા નિહારવા પૃથ્વી આવતા એવો પુરાણોમાં  ઉલ્લેખછે.

મહાલક્ષ્મીનુંપ્રાગટ્ય,રાધાકૃષ્ણ,ગોપીઓનો રાસ,કાર્તિકેય નો જન્મદિવસ,ચન્દ્રમાનો જન્મદિવસ,એંરાવત હાથી ઉપર આસનરૂઢ ઇન્દ્ર દેવ નું આગમન,ખાસ તો પૃથ્વી ઉપર લક્ષ્મીજી પધારી કોણ તેની પૂજા કરેછે તે જોવા નગરમાં ફરે અને જે ઘર ખુલ્લું હોય તેને ભરપૂર આશીર્વાદ આપે કો  જા  જાગ્રતિ – ઉપરથી ખોજાગીરી  નામ આ પૂર્ણિમાનું પડ્યું.

                 શરદનો અર્થ થાય  ઠંડક  આપે તેવું  પૂનમ એટલે ખીલેલો ચન્દ્રમ ;આ શરદપૂનમએક રાત એવી છે જયારે ચન્દ્ર પૃથ્વીથી ખુબ નજીક આવે છે  અને  ખીલેલી ચાંદની ના તેજ કિરણો અમૃત વરસાવે છે શરદપૂનમ વિવિધ નામોથી ઓળખાય છે -રાસ પૂનમ ,માણેકઠારી પૂનમ,અશ્વિની પૂનમ શારદીય પૂર્ણિમા ,મરાઠીમાં  કોજાગીરી કહે છે, સંસ્કૃતમાં  ઉલેખ્ખ છે आश्विन पौणस्यम  कोजागर व्रतम દક્ષિણ ભારતમાં કુમાર પૂર્ણિમા નામ છે ,બંગાળમાં  લોકખી,પૂજો ;ઓડિસામાં કુમાર વ્રત ,મિથીલીમાં કોજાગઢ ,વગેરે નામો સાથે સંપૂર્ણં ભારતમાં  શરદપૂનમની ઉજવણી પરંપરાગત રીતે,પોતપોતાની સંસ્કૃતિ ,પ્રથાથી કરેછે . શરદ પૂનમે  શંકર  કૈલાશ  પર્વત ઉપર ભ્રમણ કરે છે ,વ્રજમાં કહેવાય છે  શ્રીકૃષ્ણ  અને રાધા ની રાસલીલા રચાય છે,  ગુજરાતમાં રાસ ગરબાની  રમઝટ જામે છે – હવે તો ગરબા રાસ દાંડિયાએ  વિશ્વભરમાં  બધાને ઘેલું લગાડ્યું છે  

 
                     શરદ પૂનમ એટલે જાગૃકતા,વૈભવ, ઉલ્લાસ અને  આનંદનો ઉત્સવ .શીતળતા અને સુંદરતાની શાંતિ રૂપ સમન્વયની અનુભૂતિ. આ પ્રાચીન લોકોત્સવ ને વાત્સ્યાયન એ કૌમુદી જાગરણ ;વામન પુરાણમાં દીપદાન  જાગરણ  નામો અપાયાં છે. બલિ પૂજન કરાવાનો નિર્દેશ પણ છે . ઉન્માદયન્તિ  જાતકમાં શરદપૂર્ણિમા ઉજવાતી હોવાનું વર્ણન આવે છે .જે શરદપૂર્ણિમાની પ્રાચીન ચાહના બતાવે છે .બ્રહ્મપુરાણ,સ્કંધ પૂરાં,લિંગ પુરાણમાં શરદ પૂનમનો ઉલ્લેખ  જોવા મળે છ.ઋષિમુનિઓ એ સામાજિક વ્યવસ્થાનું માળખું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓમાં  સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત અનેક ઝીણવટભરી બાબતો ધ્યાનમાં લીધેલી ,જેના મૂળમાં વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિકોણ સાથેની ઊંડી દીર્ઘ દૃષ્ટિ પણ હતી.

કેલીફૉનિયા સંશોધનકાર્ય કરનારા વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમે જેલના માનસિક રોગીઓ પર એક પ્રયોગ કર્યો -પૂનમ અને  અમાસની રાત્રી દરમ્યાન  માનવ ચિત્તતંત્ર પર શી અસર પડે છે ? તપાસ બાદ હાથ લાગેલા  અહેવાલમાં સિદ્ધ થયું કે પૂનમની ચંદ્ર રોશની મનને શાં, સ્થિરતા,પ્રફુલ્લિતતા આપે છે, ગાઢ અમાસની રાત્રી -ઉગ્રતા ,ક્રોધ અને વ્યગ્રતાથી ચિત્તતંત્ર  ડહોળી નાખે છે. ચંદ્રમાના કિરણો માનવ  મન પર પોતાની અસર  ફેલાવે છે. આથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે  શરદ પૂનમની સ્વેત ચાંદની ના કિરણો અમી સિંચન દ્વારા દૂધ પૌંવા-ખીર ને પૌષક મૂલ્યોથી સ્વાદિષ્ટ બનાવે છે.શરીર ઉપર સફેદ બારીક વસ્ત્ર ધારણા કરવાથી ત્વચા પર  પ્રભાવી અસર કરે છે, શાસ્ત્રોમાં ચન્દ્રનો પ્રભાવ મન ઉપર પડે  છે તેમ સ્પષ્ટ  નિર્દેશ છે.અંગ્રેજીમાં ચન્દ્ર ને ”મૂન ”કહે છે -જે મનનો સ્વામી ગણાય છે ,કહેવાય છે કે -”  જેણે મન જીત્યું તેણે  જગ જીત્યું ”શરદ પૂર્ણિમા તેથી નવ ઉર્જા સાથે જાગૃત થઇ સંસ્કૃતિની પરંપરાનો આસ્વાદ પામવાનો અવસર છે ,વરસાદની વિદાય,મંદમંદ ઠંડક આપતામૃદુ વાયુની લહેરખી,નવરાત્રીના ઉમંગથી પ્રાપ્ત કરેલી દેવી શક્તિ ની થનગનતી ઝલક,બાળક,યુવા,નારી, પ્રૌઢોમાં અને સમગ્ર સૃષ્ટિમાં પ્રસન્ન ,ખુશનુમા ફેલાયેલી હોય છે. નવરાત્રીમાં ગરબા .દાંડિયા રમવાથી રાત્રી જાગરણ થાય તેથી પિત્ત વધે છે અને તેનું શમન કરવા દૂધ ,ખડીસાકર ,પૌંવા,તેમાં ઈલાયચી ,જાયફળ,ચારોળી વગેરે સૂકા મેવા આરોગ્ય  શુદ્ધિઅને વર્ધન બંને કરે છે  શરદપૂનમની રાતલડીએ,કૃષ્ણ અને રાધાને યાદ કરી રાસ ગરબાની રમઝટ થાક બાદ દૂધ પૌંવાનો પ્રસાદ અનેક રીતેલાભદાયી બને છે નવચેતના સાથે ત્રિદોષ નિવારણ કરી શરીર સ્વાસ્થ્ય સુધારે છે, દૂધ અને પૌંવા કે ચોખાની ખીર વાયુ,બસ્તિરોગ,ઉધરસ,બસ્તિ રોગ,પથારી,ખંજવાળ હૃદયરોગ માં વ્યક્તિ ને  ફાયદો થસછે ,છે  ..પશ્ચિમના વૈજ્ઞાનિકો પણ આ વાત ને સ્વીકારે છે ; ચંદ્રમા સામે જોઈને ૧૦-૧૫ મિનિટ ત્રણ થી પાંચ વાર એક ધારી  નજરે જોતા ‘નેત્ર જ્યોતિ ‘વધે છે ગર્ભવતી મહિલાના શરીરની નાભિમાં ચંદ્ર કિરણો ગર્ભસ્થ બાળકને પુષ્ટ કરે છે, શરદ પૂનમે આરોગ્ય અને ધર્મ બંનેનો સમન્વય થતાં દૂધ પૌંવા પ્રથા ચાલુ થઇ હોવાનું મનાય છે .
 
    ———————————————–જિતેન્દ્ર પાઢ /.

નિરાલી ભગત (૫) જ્યાં બે દિલ મળે -વિજય શાહ

નિરાલી ભગત

પ્રતાપ સંવેદન શીલ હતો અને પોતાના મંતવ્યો સ્પષ્ટ આપી શકતો અને આખાબોલો હતો

. તે દિવસ આવી ગયો જ્યારે તેને યીસ્ટ ઉપર વર્ગ લેવાનો હતો. ૪૫ મિનિટ નાં વર્ગ માટે તેની પાસે ૨૧ સ્લાઈડો હતી રેણુકા અને મીનાએ પ્રાથમિક સ્તરે એનું કામ કરી આપ્યુ હતુ પણ હવે શીખવાડવાનું હતુ અને દરજી સાહેબે પ્રિંંસીપલ અને હેડ ઓફ ડીપારટ્મેંટ ને પણ બોલાવ્યા હતા.

પિરિયડ શરુ થતા સૌથી પહેલા દરજી સાહેબ નો અને રેણુકા અને મીનાનો આભાર માનતા પ્રતાપે સ્લાઈડ પ્રોજેક્ટર શરુ કર્યુ,.

યીસ્ટ વનસ્પતિ નો એવો પ્રકાર છે જેમાં હરિત દ્રવ્યનો (ક્લોરોફીલ) અભાવ છે અને તેથી તે વનસ્પતિની જેમ સ્વયં ખાવાનું બનાવી શકતી નથી તેથી તેમનો વિકાસ સડેલા શાક્ભાજી ઉપર થાય છે કે લોહીની હાજરી હોય ત્યાં થતો હોવાને કારણે પરોપજીવી હોય છે. દરેક સ્લાઈ ડ દીઠ બે મીનીટ બોલવું શક્ય નહોંતુ તેથી નામ અને ફોટો સ્લાઈડ બતાવી ૪૫ મિનિટ નું પ્રેઝંટેશન ૩૦ મિનિટમાં પુરુ કર્યુ, દરજી સાહેબે બાકીની પંદર મિનિટ પ્રશ્નોત્તરી માં કાઢી આમ છેલ્લે આભાર કહીને પ્રતાપ બેઠો ત્યારે સૌના મનમાં એક વાત સ્પષ્ટ હતી કે દરજીર્સાહેબે સજા કરી પણ પ્રતાપે તો મજા કરાવી.

તાળીઓનાં ગડગડાટ્ને વધાવતા રેણુકા અને મીનાને પણ યશનાં ભાગીદાર બનાવતા પ્રતાપે તે બંને બેનોને પણ ઉભી કરીં મીના સંકોચાતી હતી પણ કોલેજમાં દરેકનાં કાર્યનું સંભારણું તો રહેવું જોઇએને કહી પ્રતાપે બંને બેનો ને પડદા પાછળનાં સપોર્ટની સૌને જાણકારી આપી.

રેણુકા અને મીના સગ્ગી બહેનો તો નહોંતી પણ સગી બહેનો કરતા પણ વધુ હેત બંને નું હતું. મીનાનું પ્રતાપ તરફ્નું આકર્ષણ રેણુકા સમજી શકતી હતી.તેથી તે સાંજે મીના ને પ્રતાપને તેના મનની વાત કહેવા તૈયાર કરી..

સાંજે બન્ને બહેનો પ્રતાપને ત્યાં પહોંચી ત્યારે નિરાલીનો પત્ર આવેલો હતો. પ્રતાપ ગંભિર હતો એટલે રેણુકાએ વાતનો દોર હાથમાં લેતા પુછ્યુ ” શું વાત છે પ્રતાપ ? “

“નિરાલીને કેંસર નીકળ્યુ છે”

“શું?”બંને બેનો થી પુછાઈ ગયું.

“ટાટા કેંસર હોસ્પીટલમાં થી તેનો રીપોર્ટ આવ્યો છે. અને છાતીનું કેંસર અંતિમ તબક્કામાં છે “અજયે કાગળ આપતા કહ્યું. “તાત્કાલીક ઓપેરેશન નહીં થાય તો મૃત્યુ પણ થાય”

વાતની ગંભીરતા સમજતા મીનાએ ચુપકીદી સાંધી લીધી.

અજયે નિરાલીને ફોન લગાડ્યો.

નિરાલી ફોન ઉપર હેલો બોલી ત્યારે સૌની આંખ નમ હતી.

અજય કહે “નિરાલી આ કેમ થયુ?”

“જો ભાઇ જેટલા શ્વાસ લખાવીને આવ્યા છે તેથી એક પણ ઓછો થવાનો નથી કે વધવાનો નથી.”

” પણ બેન વેદનાતો ભોગવવાની ને?”

“હ્યુસ્ટન એમ ડી એંડરસન કેંસર હોસ્પીટલ જવાની વાત કરે છે”

“કોણ?”

“કોણ કરે? મણીયા મામા જ તો.”

” લે પ્રતાપ સાથે વાત કર.”

” હાય પ્રતાપ કેમ છે ?”

“હાય”

” કોઇ સરસ વાત કર દોસ્ત!”

” તારા સમાચાર સાંભળીને હું તો ઉદાસ થઈ ગયો છુ.”

” જો પ્રતાપ હમણા જ અજયને કહ્યું તેમ જેટલા શ્વાસ લખાવીને આવ્યા છીએ તેટલું તો જીવવાનું છે.”

” તે તો સાચુ પણ દોસ્ત હકારાત્મક વલણ સાથે જીવાય તો આ કેંસરને પણ જીતી શકાય છે.”

“હા તે તો સાચુ છે અને આ કેંસર તો જીવલેણ નથી પછી રડતા રડતા કેમ જીવવાનું?”

“ક્યારે જાય છે અમેરિકા?”

“ખબર નથી પણ તારીખો મળશે અને ડોક્ટરોની એપોઈંટ મેંટ મળશે ત્યારે જતી રહીશ”

હા મને તારુ સરનામુ આપજે અને એક પ્રોમિસ પણ … વીરની જેમ લઢજે અને હકારત્મક વલણ સાથે રહેજે અમારા જેવા સૌ મિત્રો તારી સારી તબિયત માટે પ્રભુ પ્રાર્થના કરીશું.

“હા મારા મનમાં તો આ રોગનો કોઇ ડર જ નથી. વિજ્ઞાને આ રોગને જીતી લીધો છે.. હા દોસ્ત મને તારા પત્રોનો ઈંતજાર રહેશે અને તું પણ સરસ રીતે ભણજે.”

“આપણી સાથે ભણતી રેણુકા અને તેની બેન પણ આપણ ને સાંભળે છે ” અજયે ટહુકો કર્યો અને નિરાલી બોલી “કેમ છે રેણુકા?”

“મઝામાં.. પ્રતાપે કહ્યું તેમ હકારત્મક વિચારો સાથે કેંસરને હરાવી વિજેતા થઈને આવજે.”

ફોન મુકાઇ ગયો અજયની આંખો રડતી હતી નિરાલી તેની બેન હતી . મજ્બુત અને વીર હતી.

થોડીક સ્તબ્ધતાની ક્ષણો વહી ગઈ અને મીના ગણ ગણી

तुम्हे और क्यादुं मे दील के सिवा, तुमको हमारी उम्र लग जाऍ

પ્રતાપ મીના સામે જોઇ રહ્યો અને રેણુકા બોલી મીના કોને કહે છે?

” સોળમાં વર્ષની કમાલ છે ને આ ઉંમરે કાયમ કોઇનાં થઈ જવું કે કોઇને પોતાનો કરી લેવાનાં અભરખા જાગતા હોય છે.ખરુંને પ્રતાપ?”

“હવે મીનાને પણ પ્રતાપનો રોગ લાગવા માંડ્યો”. અજયે હળવી મજાક કરી

પ્રતાપ કહે “આ ઉંમર જ એવી છે સંભાળવી પડે જાતને. જ્યાં બે દિલ મળે અને સો દિવા સળગી ઉઠે કે પછી એટલા દિલ સળગી ઉઠે.બંનેની મરજી હોય ત્યાં દીવા જ સળગે.પ્રેમમાં પડવું એટલે એક્મેક્ની અસરમાં આવવું અથવા એક મેક્ને ગમવું.સારો મિત્ર આ વ્યાખ્યામાં પહેલા બેસે છે.”

આ વાત મીના જે રીતે ધારતી હતી તે રીતે જતી ન હતી.એટલે પ્રતાપને સીધુજ પુછ્યુ ” મને તો મિત્ર કરતા તમે એક આસન ઉંચે બેઠેલા ગમો છો,”

એટલે?

युंही तुम मुझ्से बात करते हो या कोइ प्यार का इरादा हे

મિત્ર થી પણ એક સ્થાન ઉંચુ એટલે પ્રિયતમનું સ્થાન તને વધુ તો શું કહું?

“મને પણ મીના તારુ મૌન બોલ્કુ બન્યું તે ગમ્યુ”…પ્રતાપે ઈજન સ્વિકાર્યુ.

હળવે થી હૈયાને હલકું કરો.-૧૮ પ્ર્જ્ઞા દાદભાવાળા

Posted on October 11, 2019 by Pragnaji

અનુભૂતિનું અત્તર -2ઉડાન31 ઓગસ્ટ, 2019.લંડન. આંખો ખુલતા જ સવારનો ઉજાસ ભરેલી દિશાઓ જોવાને ટેવાયેલી હીના આજે ચોતરફ અંધકારમાં જ ઉઠી ગઈ .વહેલી સવારની ઠંડીમાં ફટાફટ રૂટિન આટોપવા લાગી . આજ નો દિવસ તેના માટે બહુ ખાસ છે. આજે તેના પગ રોજ કરતા વધુ ઝડપથી દોડી રહ્યા છે. સ્વ માં શ્રદ્ધા છે ને મનમાં  છે આશા..તે રસોઈ કરતા મીઠા ભાવવાહી સ્વરમાં પ્રાતઃ વંદના ગાઈ રહી છે.બેકયાર્ડમાંથી તાજા ફૂલો લાવી પૂજા કરી ,સ્વર્ગસ્થ માતાની છબીને પ્રણામ કરી ,તેનો ફેવરિટ ઓરેન્જ કલરનો ડ્રેસ પહેરી ઑફિસ જવા નીકળી. પતિ બોબ સાઇકલ રેસિંગની પ્રેક્ટિસ માટે નીકળી ગયા છે.  રોજનો આ રસ્તો પણ આજે કાંઈ વધુ લાંબો લાગે છે. પોતાની કંપનીની ઓફિસ પહોંચી કામમાં પરોવાઈ જાય  છે.
 આજનો દિવસ ખૂબ વ્યસ્ત છે. પહેલા સેશનમાં એક વર્કશોપ છે સાઉથ બેડસ ગોલ્ફ કલબમાં- How to grow your business with high performing team. અને ત્યારબાદ રૂટીન કામ.  પોતાના કામ પ્રત્યે કમિટેડ હીના વ્યસ્ત છે કલાયન્ટ  મિટિંગમાં.  ત્યારે જ બ્રિટનના  અતિ પ્રતિષ્ઠિત એવા નેશનલ એવોર્ડ ફોર બેસ્ટ બીઝનેસ વુમન,2019 ના 3 ફાઈનલિસ્ટ નું નોમિનેશન જાહેર થાય છે જેમાં એક નામ હીના નું પણ છે. પુરી ઓફિસમાં હર્ષોલ્લાસ છવાઇ જાય છે ને પૂરો સ્ટાફ તાળીઓના ગડગડાટ સાથે હીનાની કેબિનમાં પહોંચી જાય છે. આ કંપની એ તેનું બ્રેઈન ચાઈલ્ડ છે- તેની સ્થાપનાથી લઈને આજ સુધી પોતાના ખૂનપસીનો એક કરી આ લેવલે પહોંચાડી છે.તેનું વિઝન, તેનું સ્વપ્ન, તેની મેહનત ,તેની કાળજી ને તેનો પ્રેમ આ કંપનીના પાયામાં છે.
         બધાના અભિનંદન સ્વીકારી પોતાની કારમાં ઘેર જવા નીકળે છે તો રિયર વ્યુ મીરરમાં પાછળ હીથરો એરપોર્ટ નજરે પડે છે ને તેને યાદ આવે છે  7 ઓક્ટોબર, 1972 નો એ દિવસ જ્યારે હીથરો એરપોર્ટ,  લંડનમાં પહેલી વાર પગ મૂક્યો. કંપાલામાં રહેતો માતાપિતા અને બે દીકરીઓનો આ પરિવાર ઇદી અમીનના દેશ છોડીને જવાના ફરમાનના કારણે બ્રિટિશ પાસપોર્ટના આધારે લંડન પહોંચે છે. મોટી દીકરી હીના 18 વર્ષની, યુવાનીના ઉંબરે પગ માંડતી, આંખોમાં અનેરા અરમાન અને દિલમાં ધગશ આભને આંબાવાની, નમણા નાક-નેણ ને પારેવા જેવી ભોળી, સુંદર મુગ્ધા તો નાની દીકરી  રીના હજુ 12 વર્ષની- દુનિયાદારીથી સાવ અજાણ , દુન્યવી કે સામાજિક, રાજકીય પરિસ્થિતિના પડકારો  તેના કુમળા દિમાગની સમજની બહાર હતા. માતા બિંદુ એક મોટા ખાનદાન  કુટુંબની દીકરી પણ બહુ ભણે એ પહેલાં તો લગ્ન થઈ ગયા ને આફ્રિકા પહોંચી ગઈ.  શૈક્ષણિક ડિગ્રી ભલે ન હતી પણ દેખાવમાં ખૂબ સુંદર, તેજસ્વી દિમાગ અને ખુદદારી તો એવી કે  ક્યારેય પોતાની મુશ્કેલીઓ માટે કોઈ પાસે હાથ લાંબો ન કરે કે ન કોઈ પાસે રોદણાં રડે. પતિ પ્રવીણ આફ્રિકામાં બિઝનેસ કરે પણ મૂળમાં જુનવાણી ને થોડો શંકાશીલ સ્વભાવ. આ કારણે બિંદુને ઘણું સહન કરવું પડે. પણ તે દીકરીઓના ભવિષ્યને સામે રાખી પોતાનું જીવન ચલાવે રાખે.
                 હવે જ્યારે તેમને દેશ છોડવાની મજબૂરી આવી તો તેમના માટે તે કસોટીની નિર્ણાયક ઘડી આવી. પ્રવીણને તો નવી જગ્યાએ કોઈ કામ કરી મેહનત કરવાની તૈયારી જ ન હતી. તેના વિચારો પ્રમાણે તે 18 વર્ષની હીનાને ઈન્ડિયા જઈને પરણાવવા માંગતા હતા ને બાકી નિવૃત થઈ આરામ કરવો હતો. તેણે બિંદુને કહી દીધું કે તમારે લંડન રહેવું હોય ને મજૂરી કરવી હોય તો કરો, હું તો ઇન્ડિયા જઈ આરામ કરીશ. ને  ખરેખર તે મા-દીકરીઓને લંડનની શેરીમાં બેસહારા મૂકીને ઇન્ડિયા પહોંચી ગયો.ફાઇટ અથવા ફ્લાઇટ ની આ ઘડીમાં સ્પિરિચ્યુઅલ બેકગ્રાઉન્ડ ધરાવતી માએ દીકરીઓને જીવનના એવા પાઠ ભણાવ્યા કે જે જિંદગીભર માર્ગદર્શક બની રહ્યા. પહેલું કામ એ પરિસ્થિતિ નો સ્વીકાર, શંકાથી નહિ પણ શ્રદ્ધાથી ચાલવું, મોટા સ્વપ્નો જોવામાં કઈ ખોટું નથી પણ પછી એ સ્વપ્નોના મહેલને જમીન પર ઉતારવા પ્રયત્નો કરી પાયા ચણવા.
             રીના તો નાની એટલે સમજે નહીં પણ બિંદુ અને હીનાએ પોતાના  ભવિષ્યનું બલિદાન આપવાના બદલે કઠોર અને કાંટાળો માર્ગ પસંદ કરવાનું સાહસ કર્યું. બંને એકબીજાને હિમ્મત આપીને નોકરીની શોધમાં લાગી ગયા. એક જ અઠવાડિયામાં હીનાને ટેલિફોનિક કંપનીમાં કામ મળી ગયું. પણ માતા બિંદુને કામ મળતા 40 દિવસ થયા. શિફ્ટ ડયુટી માં કામ, નવો દેશ, નવા લોકો, અલગ આબોહવા, પોતાનું ઘર પણ નહીં, કોઈ સંબંધી ને ત્યાં રહેવાનું- પડકારોનો પાર નહીં પણ આ મા-દીકરી એવી માટીમાંથી બનેલા કે એમ હિમ્મત હારે કે ડગે નહીં. થોડા જ સમયમાં ભાડે ઘર લઇ લીધું. તેમના ઈરાદા  વધુ મજબૂત બનતાં ગયા ને હીનાએ તો સાથે હ્યુમન રિસોર્સ મેનેજમેન્ટ નો અભ્યાસ પણ કર્યો. પોતાના અથાક પ્રયત્નો, કાબેલિયત અને મહેનતના જોર પર ધીમા પણ મક્કમ પગલે કારકિર્દીનો ગ્રાફ ઉપર ચઢતો રહ્યો. ને એરપોર્ટ પર  HR ઓફિસરની જોબ મળી ગઈ. ને સમય જતાં HR મેનેજર બની.
         એક મેનેજમેન્ટ વર્કશોપમાં હીનાની મુલાકાત બોબ સાથે થઈ. બોબ પણ એરપોર્ટ પર કામ કરતો. બંનેની આંખોમાં હતી એકમેક માટે કોઈ અજબ ઓળખાણ, એકના દિલની ધડકન બીજાએ સાંભળી, મૈત્રી પ્રેમમાં પરિણમી ને ઓગળી ગયા દેશ, ધર્મ, રંગ કે જાતિ ના સર્વ બંધનો. હીનાએ માતાની રજા લઈ ,પાનેતર પહેરીને મંદિરમાં અને ગાઉન પહેરીને ચર્ચમાં મનના માણીગર સાથે  જીવનના તાર જોડ્યા.
             પ્રેમ અને સમજદારીની મિસાલ બની આ યુગલ નવા નવા કીર્તિમાનો  સર કરતું રહ્યું. બોબના  રસના વિષય હતા ફોટોગ્રાફી, સાઇકલ રેસિંગ, કાર રેસિંગ તો હીના માટે તેની કેરિયર, સંબંધો મહત્વના હતા. તેનો પ્રેમાળ સ્વભાવ તેના સંપર્કમાં આવનાર તમામને પોતાના બનાવી દેતો. છતાં 2009 માં કોઈ બાબતે વિચારભેદ થતાં જોબ છોડી. હવે નવી જોબ લેવાના બદલે તેણે પોતાની જ HR સોલ્યુશન ની કંપની સ્થાપી. તેનો સ્વભાવ,તેની વિષયની નિપુણતા, ધગશ, મેહનત  રંગ લાવી અને તેની કંપનીની ગણના એક અગ્રગણ્ય કંપની માં થવા લાગી અને આજે તો તેમાં ચાર ચાંદ લાગી ગયા જ્યારે બ્રિટનના પ્રતિષ્ઠિત રાષ્ટ્રિય પુરસ્કારના 3 ફાઇનલિસ્ટમાં તેનું નામ આવ્યું. બોબના અભિનંદનના ફોનથી હીનાના વિચારોની ઘટમાળ થંભી. સામેથી જ એક વિમાન ટેઈક ઓફ કરી રહ્યું હતું જે જાણે કે તેને સંદેશ આપી રહ્યું હતું કે આસમાન ભલે અલગ હોય, ડેસ્ટિનેશન ભલે જુદા હોય , મહત્વ ઉડાનનું છે. પડકારો જીવનના ગમે તેવા મોટા હોય, મહત્વ નિર્ધારનું છે. આ તો જીવનનો એક પડાવ માત્ર છે, ઉડાન હજુ ચાલુ છે.

મિત્રો,હૈયાની વાતો જયારે હોઠ ઉપર ન આવે અને  શબ્દ સ્વરૂપે  પ્રાગટ્ય પામે  છે. અને  હૈયાને હલકું કરે છે. મોટા ભાગના લોકો જીવન કેમ આટલું મુશ્કેલ છે તે પાછળનું કારણ શોધવાનો પ્રયાસ કરે છે, ત્યારે વાસ્તવિક હીરોએ તેનાથી આગળ જોવાનું નક્કી કરે છે.જે દિવસો એમને તોડી નાખે છે  તે દિવસો તેમને બનાવે પણ છે! માટે  તેમના ઘા પર ચમકતા હોય છે, .હું ઈચ્છું છું કે આપણે બધા હૈયાને હળવું કરી આપણે આપણી પોતાની વાતકહેવાથી  વાર્તાનો ભોગ બનવું ન પડે, અને આપણી વાત  બધાને માટે દ્રષ્ટાંત બને છે. આપણા બધામાં એક ફાઇટર છે.હું ઈચ્છું છું કે આપણે આપણું જીવન એવી રીતે બનાવવી કે જ્યારે આપણે આપણી યાત્રા તરફ નજર કરીએ, ત્યારે આપણે ગર્વથી કહી શકીએ કે ‘હું મારો પોતાનો હીરો છું!’ હા મિત્રો તો તમારી પાસે પણ કોઈ એવી વાત હોય તો હળવેથી અહી રજુ કરી હલકા પણ થાજો અને ગર્વ પણ જરૂર લેજો.

મહેંકતા પત્રો (વિદેશ વસી સહિયર મોરી -૨૦ રોહિત કાપડિયા

આશા,        

તારો ઇ-મેઇલ મળ્યો. ઈશ્ચરને તેં પત્રમાં કશું પણ લખ્યાવગર ઘણું બધું લખી લીધું. ઈશ્ચરે પણ એ જરૂરથી વાંચી લીધુંહશે. હું એ અદ્રશ્ય લખાણ વાંચવા શક્તિમાન નથી પણ તને ખૂબ જ નિકટથી ઓળખતી હોવાને કારણે તારા મનમાં જેચાલી રહ્યું હોય તેનો આછો અણસાર તો જરૂરથી આવી જાય. ઈશ્ચર સાચે જ શ્રદ્ધાનો વિષય છે. તો પણ ઘણીવાર નાના કારણસર પણ આપણી આ શ્રદ્ધા વિચલિત થઈ જતી હોય છે.        

ઘણા વર્ષો પહેલાં હું જાત્રાએ ગઈ હતી. મંદિરમાં ખૂબ જભીડ હતી. કેટલાક બે હાથ જોડીને, કેટલાંક મસ્તક ઝુકાવીને, કેટલાક આંખ બંધ કરીને તો કેટલાક ભગવાનને એકી ટસે નિહાળતાં પ્રાર્થના કરી રહ્યા હતાં. ઘરે આવ્યા પછી મનમાં વિચાર આવ્યો કે શું ભગવાન બધાની જ પ્રાર્થના સાંભળતાં હશે? આટલા બધા લોકો પ્રાર્થના દ્વારા એને બોલાવી રહ્યાં હતાં તો પણ એ કોઈને જવાબ આપતા ન હતાં. શું ભગવાન મૂંગા હશે? બસ, આ શંકામાંથી મનની ભીતર ભગવાન સાથે એક વાર્તાલાપ થયો. જે મેં પછી તરત જ મારી ડાયરીમાં લખી લીધો હતો. તે અહીં લખું છું.           

ઈશ્ચર, આજ સુધી        

મેં જ બોલ્યા કર્યું છે            

ને તેં સાંભળ્યા કર્યું છે           

મેં જ માંગ્યા કર્યું છે.            

ને તેં આપ્યા  કર્યું છે. 
           

પણ આજે હવે,            

મારે મૌન રહેવું છે            

ને તને સાંભળવો છે.            

તારે કંઈ માગવાનું છે            

ને મારે કંઈ આપવું છે. 
           

તારે બોલવું જ પડશે.                  

બોલવું જ પડશે.                  

બહુ બધુ બોલ,            

 વધુ નહીં તો થોડું બોલ.              

થોડીક પળો માટે બોલ.            

 થોડીક ક્ષણો માટે બોલ.                    

એકાદ વાક્ય બોલ.                    

એકાદ શબ્દ બોલ.              

કંઈ સમજાય એવું બોલ.              

કંઈ અસ્પષ્ટ એવું બોલ.              

કંઈ સારૂં લાગે એવું બોલ.              

કંઈ પ્યારૂં લાગે એવું બોલ.              

મારી ભૂલ બતાવતાં બોલ.              

મને ઠપકો આપતાં બોલ.              

મને સજા આપતાં બોલ.              

મને પામર સમજીને બોલ.              

મને મદદ કરવા માટે બોલ.              

તારે ખાતર ભલે ના બોલ,              

મારે ખાતર પણ તું બોલ.              

મારી જીદ પૂરી કરવા બોલ.              

મારી આશ પૂરી કરવા બોલ.              

મારૂં માન રાખવા માટે બોલ.              

મારી લાજ રાખવા માટે બોલ.              

મારી શ્રદ્ધા ટકાવવા માટે બોલ.              

મારો વિશ્વાસ જાળવવા બોલ.              

તારો બાળક છું એટલે બોલ.              

તારો ચાહક છું એટલે બોલ.              

તારી નારાજગી છોડીને બોલ.            

  મારી મજબૂરી સમજીને બોલ. 
             

જો તું નહીં જ બોલે તો,              

હું તારાથી રીસાઈ જઈશ.              

તારી સાચેમાં કિટ્ટા કરી દઈશ. 
             

 ત્યાં તો અચાનક જ,                

આકાશમાં વાદળો ગર્જયાં.                

જાણે કે ઈશ્વર બોલ્યાં.                

વીજળીનો કડકડાટ થયો.                

જાણે કે ઈશ્વર બોલ્યાં.                

વાયરાઓનો સૂસવાટ થયો.                

જાણે કે ઈશ્વર બોલ્યાં.                

ટપ, ટપ વર્ષા બિંદુ ટપક્યાં.                

જાણે કે ઈશ્વર બોલ્યાં.                

મારી આંખમાં આંસુ આવ્યાં.                

જાણે કે ઈશ્વર બોલ્યાં.                

 હું ખડખડાટ હસી પડ્યો.                

 જાણે કે ઈશ્વર બોલ્યાં. 
                 

મારી શ્રદ્ધા હવે અખંડિત હતી.                  

મારો વિશ્વાસ હવે અતૂટ હતો.                  

મારી અશ્રદ્ધા ને અવિશ્ચાસને                 

મેં પ્રભુ ચરણે અર્પિત કરી દીધાં.      

તારા જેટલું સુંદર લખતાં મને ન આવડે. આ તો હૈયાનીભીતરમાં થયેલો સંવાદ હતો એટલે લખી લીધો. આપણે ઈશ્ચરને વાસ્તવમાં સમજી જ શક્યાં નથી. નાના બાળકનાં નિખાલસ સ્મિતમાં, નિ:સ્વાર્થ પ્રેમની ગંગા વહાવતાં મા-બાપનીઆંખમાં, લાખોની સંપત્તિને ઠોકર મારી સ્વયં જાગૃત થઈ વિશ્ચને જાગૃત કરવા નીકળી પડેલા કોઈ સંતમાં, નામની ખેવના વગર ચુપચાપ માનવતાનાં ઉમદા કાર્યો કરતાં સેવાભાવીઓમાં, સમસ્તનું સમર્પણ કરી ભકિત કરતાં કોઈભકતમાં કે પછી પ્રેમની પાવનતા ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કરતાં પ્રેમીમાં બધે જ ઈશ્ચર છે. પ્રકૃતિ તરફ દ્રષ્ટિ કરીએ તો પણ બધે જ ઈશ્ચર દ્રષ્ટિગોચર થાય. આ અડીખમ ઉભેલા પર્વતો, આ મધુર સંગીત સાથે વહેતા ઝરણાઓ, આ ખળખળ વહેતી સરિતા, આ ઘૂઘવતો સાગર, આ વનરાજી, આ રંગબેરંગી નેપરિમલ પ્રસરાવતાં પુષ્પો અને સૂરજ, ચંદ્ર તેમ જ નવલખ તારાઓનું અવકાશમાં લયબદ્ધ સંચાલન આ બધા પાછળ કોણ છે? લાખ વિચાર કર્યાં પછી પણ કદાચ એનો જવાબ નહીં મળે. આપણી સમજ આ બધું સમજવા માટે ઓછી છે. કદાચ આ અણસમજની પરાકાષ્ઠાએ ઈશ્ચર છે. અંતમાં મને સાચી લાગતી એક ફિલોસોફરની ઈશ્ચરની વ્યાખ્યા સાથે આઈ-મેઈલ પૂરો કરૂં છું.        

મારી સાથે નાવમાં પ્રવાસ કરતાં બીજા નવ જણાનેડૂબાડીને મને એકલાંને બચાવે તે તો ઈશ્ચર ખરો જ પણ મનેજ ડૂબાડીને બીજા નવને બચાવી લેનાર પણ ઈશ્ચર જ. 

ચાલ ત્યારે, આ ઈશ્ચરને આપણે પણ થોડા અંશે સમજી શકીએ એ જ ચાહ.                                

 સ્મિતા. 

નિરાલી ભગત (૪) ગમનાં સમંદરમાંથી બહાર કાઢીએ-વિજય શાહ

રૂમ પાર્ટ્નર અજય જોતો હતો પ્રતાપ ઉદાસ રહેતો હતો..પણ તેણે અંકલેશ્વરમાં સદા ધિંગા મસ્તી કરતો જોયો હતો. ધમાલ તો જોજનો દુર જતી રહી હતી.હવે તો ઉદાસ અને સદા ગમગીન રહેતો શ્રાપિત જન વધારે લાગતો હતો.જ્યારે હોય ત્યારે રોતલ ગીતો ગાતો

छोड कर तेरे प्यार का दामन ये बतादे के हम किधर जाऍ

અને ફરિયાદ કરતો લાગતો.અજય કહે “પ્રતાપ તને શું થયુ છે યાર! તુ તો અંકલેશ્વરનો પ્રતાપ રહ્યો જ નથી શું થયું છે તને..”

“યાર થયું તો કશું જ નથી. ઘર થી ઘણા સમયે નીકળ્યો છું ને તેથી હોમ સીક્નેસ લાગે છે “

“સોળે સાન આવે તેમ તને કંઈક થયુ છે. બોલ યાર લવેરીયા થયો છે ને તને? ભુલી જા એ ઇન્ફેક્ષન નો એ રોગ બહું જ ચેપી છે. પેલું કહે છે ને કે जब इश्क कहीं हो जाता है तब ऍसी हालत होती है.

હા યાર એવું જ છે કહીને નિરાલી નો પત્ર વાંચવા આપ્યો

પત્ર વાંચી લીધા પછી અજય બોલ્યો “પ્રતાપ હજી તો સત્તર થયા છે. બે વર્ષ ભણીલે પછી આ રોગ વધારજે”.

“આ રોગ આ ઉંમરે કંઇ કહીને ઓછો લાગે છે ..તે તો બસ લાગે છે અને લાગ્યા પછી બહું સતાવે છે.”

“નિરાલી સાથે વાત કરવી છે?” તેજ સમયે રેણુકા અને મીના આવ્યા,

” કોની સાથે વાત કરવા કહે છે?”મીનાએ અજયને પુછ્યુ.

“નિરાલી મારા મામાની છોકરી છે અને મારી પાસે એનો ફોન નંબર છે”

“નિરાલીએ તો આટલું ચોખ્ખુ લખીને આપ્યુ છે” મીના કડક અવાજમાં બોલી રેણુકા અને અજય મીનાનાં ટોન ઉપર ચમક્યા. મીના હજી ગુસ્સે હતી ” પણ પ્રતાપ માનવા તૈયાર નથીને?”

રેણુકા કહે ” મીના તારાથી આટલો બધો ગુસ્સો ન થાય’

” આપણે બધા આટલુ સમજાવીયે છે અને પ્રતાપ તો જીદ છોડવા જ નથી માંગતો તે કંઇ ચાલે?”

રેણુકા કહે “મૈત્રીનો અધિકાર સમય જેમ અધિક થાય તેમ વધે’

પ્રતાપ કહે ” મિત્રનાં હિત માટે કહેવાતી વાતમાં ઠપકો એ વાતનું અધિકાર પુર્વકનું જતન છે. મને મીનાની વાતનું ખોટુ નથી લાગ્યુ.પણ આ અધિકાર રેણુકાનો હતો તેનો મીના એ ઉપયોગ કર્યો.મીના તારી લાગણીઓનો સમજ પૂર્વક સ્વિકાર.”

મીના થોડીક શરમાઈ અને બોલી “તો પછી હવે વળી જાવને?”

પ્રતાપ કહે “પ્રેમની રાહ પર અજાણ્યો છું એટલે ચોક્કસાઇ કરું છું” મૃદુ અવાજે થયેલ ખુલાસા ઉપર સૌ હસ્યા મીનાને તે ગમ્યું..રેણુકાને પણ ગમ્યું. આમેય પ્રતાપ માટે તેના મનમાં સારો અને સમજુ છોકરાની છાપ તો હતી જ.

“ચોક્કસાઇ પ્રેમમાં કરાય જ ના.. એ તો મસ્તક પહેલું મુકી સાથીને ન્યૉછાવર થવાની ઘટના છે”. મીનાને ખુદને નવાઇ લાગતી હતી તે શું બોલી રહી હતી.પણ તે માનતી હતીકે સાચા પ્રેમમાં ન્યૉચ્છાવર થવાની મઝા કંઈ ઓરજ હોય છે.”જેની સાથે મન મળે તેની સાથે ભવિષ્યમાં દુઃખ મળશે કે સુખ એ બધી તોલમોલ જે કરે તે તો વેપાર કરે છે પ્રેમ નહીં. કહે છે ને કે “માંહી પડ્યા તે મહાસુખ માણે, દેખણહારા દાઝે જો ને”

થોડી વાર ચર્ચા સ્થગીત થઈ ગઈ. મીના વાતને નિરાલી ઉપર ન રાખતા પોતાના વિચારો ઉપર લૈ જાય છે તેવું લાગતા પ્રતાપે ચુપ્પી સાધી લીધી.તેને મીનાનાં વિચારો અત્યારે અસ્થાને લાગતા હતા.પણ તે સમજી શકતો હતો કે મીના તેના ધ્યાન ને વાળવા માંગતી હતી.તે ઇચ્છતી હતી કે નિરાલીને પ્રતાપની દરકાર નથી તો પ્રતાપે પણ નિરાલીની દરકાર ન કરવી જોઇએ.

રેણુકા મીનાની ચર્ચા શાંત કરવા બોલી ” આપણ ને પ્રતાપની મનોદશાનો આછો અંદાજો માત્ર છે ત્યારે મીના તુ જરુર કરતા વધારે બોલે છે. પ્રતાપ પોતાની વાત કરીને ક્યાંક તે ભુલ નથી કરતોને તે જાણવા મથે છે પણ તેના કોઇ પ્રશ્ન નું આપણી પાસે નિરાકરણ નથી માંગતો તે તબક્કામાં તારે અટકી જવું જોઇએ. .મોટીબેને મીનાને અટકી જવા ઇશારો કર્યો.

મીનાની વાતો સમજતો પ્રતાપ બોલ્યો ” મીનાતો વહેવારે શું કરવું જોઇએ તે મને સમજાવે છે,અને મને તે કશું અજુગતુ નથી લાગતુ એટલે તે ચિંતા રેણુકા ના કર”

“તો પછી આ રોતી સુરત અને દર્દભર્યા ગીતો બંધ અને સહજ થઈ જાવ” મીનાએ વટહુકમ જારી કર્યો અને બધા હસી પડ્યા..મીના કહે પ્રતાપ તમે હસતા રહો અને હસાવ્તા રહો તો વાતાવરણ કેટલું બદલાઈ જાય છે? મોટીબેન તો પ્રતાપ એટલે હાસ્યનો ખજાનો એમ કહેતી હતી જ્યારે મેંતો તેમનો ઉદાસ ચહેરોજ જોયો છે આ નિરાલીની લાયે….તે તો રડી પણ પ્રતાપે તો શામાટે રડીને તે વાતે એનાથી પણ મોટો આંસુનો દરિયો ભર્યો

ચાલો ઘણા વખતે સર્વોદયનો સ્ટ્રોબેરી આઈસ્ક્રીમ અમે લાવ્યા છીએ તો તેને ન્યાય આપીયે અને પ્રતાપને ગમનાં સમંદરમાંથી બહાર કાઢીએ

“રેણુકા અને મીના તમારી લાગણીઓ નો આભાર”.

મીનાએ ફુંગરાયેલા મો એ કહ્યું ” there is no sorry and Thank you amongst friends , રેણુકાએ સંમતિ સુચક ડોકુ હલાવ્યુ ત્યારે પ્રતાપ બોલ્યો ” આજે તમે બંને બહેનો આઇસક્રીમ લાવ્યા છો ત્યારે તો આભાર બને જ છે કેમ અજય ખરું ને?”

અંગ્રેજો બે શબ્દો ભેટમાં આપીને ગયા છે..તે તો જતા રહ્યા પણ એ શબ્દો રહી ગયા છે.

“ના મેં ખાલી કહેવા આભાર નથી કહ્યું સાચા હ્રદય થી તે “ભાર” સ્વિકાર્યો છે,’

આઇસક્રીમ તો ઠીક છે પણ તારુ યીસ્ટ ઉપરનું ઘણું બધું કામ મીનાએ કર્યુ છે પ્રતાપ તારો ઇ મેલ એને આપુને?”

” અરે વાહ! નેકી અને પુછ પુછ.”

કાલે તેં કહ્યું હતુંને એ જે સાલે ની બુકમાં યીસ્ટ ઉપર બહું માહીતિ નથી એટલે લાઇબ્રેરીમાં શોધ ખોળ કરીને યીસ્ટ ઉપર એટલા બધા સંદર્ભો શોધ્યા કે જેની વાત નહીં આખું પાવર પોઇંટ પ્રેઝંટેશન બનાવ્યું છે.

મૉના કહે આ વૈજ્ઞાનીકો બધા યુરોપ અને ગ્રીસમાં હતા તેથી નામો હીબ્રુમાં શોધ્યા છે અહીં હોત તો સંસ્કૃતમાં નામો શોધીને તેમને ત્રાહીમામ ત્રાહીમામ કરાવતે.

. કોંપ્યુટર ખોલીને મીના ના ઇ મેલને ખોલી પ્રતાપ જોઇ જ રહ્યો

પાવરપોઈંટ નાં ૨૧ પાના હતા ફોટા અને પ્રારંભિક માહીતિ અને ફુટ્વવર્ક સરસ હતું

મીના પ્રતાપનાં ચહેરા પર થતી ભાવોની રંગોળી જોઇ રહી હતી.

” વાહ! બ્રેવો.. દરજી સાહેબ પણ દંગ રહી જશે.પ્રતાપ બોલ્યો

રેણુકા કહે “ગોધરામાં અંકલેશ્વર નો ડંકો વાગશેને? પ્રતાપ હવે થંક યુ કહેશો તો મીના ને ગમશે.”

“હા થેંક યુ મીના પણ મને આ પ્રેઝંટેશન ને તૈયાર કરવું પડશે. પહેલા તો પાવર પોઈંટ પ્રોજેક્ટર ચેક કરવું પડશેને?

“હા એ બધુ રેણુકા બેને કરી લીધું છે તમારે તો આ સ્ક્રીપ્ટ અને સ્ક્રીન વચ્ચેનો સંવાદ તૈયાર કરવાનો છે”

મહેંકતા પત્રો (વિદેશ વસી સહિયર મોરી -૧૯ રોહિત કાપડિયા

સ્મિતા,        

તારા પપ્પાનાં ગૌરવપૂર્ણ વ્યક્તિત્વને સલામ. સાચે જવડિલો પાસેનું અનુભવનું ભાથું આપણી જિંદગીનાં પંથનેઉજ્જ્વળ બનાવવા માટે ધૃવતારકનું તેમ જ મશાલનું કામ કરતું હોય છે. ઓમકાર ટ્રસ્ટ તરફથી ‘અમર રહે ગુજરાતી ભાષા’ અંતર્ગત ‘ઈશ્ચરને પત્ર’ લખવાની સ્પર્ધા હતી. મેં ભાગ લીધો હતો. મારા પત્રને બીજું ઈનામ મળ્યું છે. ગઈકાલે જમને જાણ થઈ. એ પત્ર અહીં લખું છું. તારો અભિપ્રાય આપજે.    

                    ઈશ્ચર, તને પત્ર લખવો છે પણ સંબોધન શું કરૂં તે જ સમજાતું નથી. તને ‘મારાં ઈશ્ચર’ એમ કરીને સંબોધન કરી શકું એટલી નિકટતા મેં સાધી નથી. કેટલાં બુરખાઓ પહેરીને જીવું છું. એ બધાં જ બુરખાઓ ચીરી શકું, ઉતારી શકું અને ફગાવી શકું તો જ તારી નિકટતા સાધી શકું. મારો ને તારો સંબંધ તો સ્વાર્થની કડીથી જોડાયેલો છે. તારી જરૂરત પડે ત્યારે તારાં પગ પકડી લઉં અને માંગેલું મળી જાય એટલે આનંદમાં મગ્ન બની તને જ ભૂલી જાઉં. તને ‘વ્હાલા ઈશ્ચર’ એમ કરીને પણ નથી સંબોધી શકતી. કારણકે જે વહાલો હોય તે તો સદૈવ આંખોમાં વસેલો હોય, હ્રદયમાં સમાયેલ હોય. જ્યારે હું તો તને સમયનાં ચોકઠામાં કેદ કરીને બેઠી છું. સવારે બે મિનિટ માટે તારી પૂજા કરી લઉં અને રાત્રે સૂતી વખતે હાથ જોડી લઉં અને વચ્ચેનાં સમયમાં તારાં અસ્તિત્વને ભૂલી જ જાઉં. તને ‘પ્રિય મિત્ર’ કરીને પણ સંબોધન નથી કરી શકતી કારણ કે મિત્રતા એટલે નિખાલસતા. એકમેકથી કશું જ છુપાવવાનું ન હોય. જ્યારે હું મૂર્ખ, એ જાણવા છતાં કે તું બધું જ જાણે છે. મારાં અવગુણોને છુપાવીને સારાંપણાંનો ડોળ કરી તારી પાસે આવું. હાં | તારાં મારી ઉપર અનેક ઉપકાર છે એટલે તને ઉપકારી, અનંત ઉપકારી એવાં વિશેષણોથી નવાજી શકું. પણ એ તો તારાં ગુણોની મહત્તા થઈ, સંબોધન નહીં. તારાં ગુણો જ વર્ણવવા હોય તો તને કરૂણાસાગર, દયાનિધી, સર્વજ્ઞ, તારણહાર, નિરંજન, નિરાકાર એવાં તો કંઈ…. અરે | ઈશ્ચર તો નિરંજન, નિરાકાર છે તો પછી એને સંબોધનની શી જરૂરત. મેં વગર સંબોધને પત્ર લખવાનું ચાલુ કર્યું.ઈશ્ચર,

    લખવાનું ચાલુ તો કર્યું પણ શું લખવું? કઈ રીતે લખવું કંઈ જ સમજ પડતી નથી. ક્યાંથી શરૂ કરૂં? ઘણું બધું લખવું હતું પણ કંઈ જ યાદ નથી આવતું. યાદ આવે છે તો વિચારો એકમેક સાથે ટકરાય છે. કોઈ વિચાર શબ્દોમાં ઢળતો નથી. ઈશ્ચર આ કેવી વિટંબણા છે. હું ઘણું બધું કહેવા ચાહું ને કંઈ જ ન કહી શકું. જયારે તું મૌન રહીને પણ ઘણું બધું કહી દે. તું બધું જ જાણે ને તો પણ સાવ અજાણ. હું કંઈ જ ન જાણું ને તો પણ જ્ઞાની થઈને ફરૂં. તું સર્વત્ર અને તો યે તને શોધી ન શકું. મારૂં અસ્તિત્વ એક બુંદ જેટલું અને તો પણ તું મને શોધી લે. મારી કાળજી લે. મારાં અવગુણોને ભૂલીને મારી પડખે ઊભો રહે. તારાં અનંત ગુણો તને જ જણાવવાનો કોઈ અર્થ નથી અને મારાં અવગુણોને તું જાણે જ છે કારણ કે તું અંતર્યામી છે. તો શું તને ફરિયાદ કરૂં કે તારાં રાજમાં આટલી બધી અસંગતતા કેમ છે? ધર્મીને ઘેર ધાડ શા માટે? પાપીને જલસા શા માટે? જેણે કોઈ જ પાપ નથી કર્યું એવાં નવજાત શિશુને અસહ્ય વેદના આપતી ભયંકર બિમારી શા માટે? કુમળી કળી જેવાં બાળકોનાં મોત શા માટે? મોતની સતત માંગણી કરતાં ઉપેક્ષિત અને બિમાર વૃદ્ધોને કષ્ટમય લાંબી આવરદા શા માટે? સત્યની હાર શા માટે? અસત્યની જીત શા માટે? ધર્મના નામે ધતિંગ શા માટે? ધર્મના નામે વેપાર શા માટે? ધર્મના નામે યુદ્ધ શા માટે? આ આતંકવાદના નામે ધર્મ ઝનૂન શા માટે? મારી ફરિયાદોનો કોઈ અંત જ નથી ને કદાચ તું એનો જવાબ આપે તો પણ એ અમારી સમજની બહાર હશે. તારૂં ગણિત, તારી લીલા અને તારી રમત અમે સમજી શક્યાં જ નથી. અને કદાચ એ નથી સમજાતું એટલે જ આ દુનિયા ચાલે છે.         

તો પછી હું શું લખું? બહુ વિચારીને ઈશ્ચર, એટલું સંબોધન કર્યાં પછીનો કાગળ કોરો જ રાખીને નીચે મારૂં
નામ લખી દઉં છું. તું તો કોરો કાગળ પણ વાંચી શકે એવો જબરો ખેલાડી છે. ને જાણે મારો સંદેશ તને પહોંચી ગયો હોય તેમ દૂર રેડિયો પર વાગતું ગીત મારાં કર્ણપટલ પર અથડાય છે.
      જો કુછ તેરે દિલમેં હૈ,
              ઉસે ઉસકી ખબર હૈ.
      બંદે, તેરે હર હાલ પર
              માલિક કી નજર હૈ.
     સ્મિતા, સાચે જ ઈશ્ચરને સમજવો બહુ જ મુશ્કેલ છે. એથી જ ઈશ્ચરને ચર્ચાનો વિષય બનાવવાને બદલે શ્રદ્ધાનોવિષય ગણી અપનાવી લેવો જોઈએ. આપણે ઈશ્ચર ક્યાં છે? ની શોધમાં અટવાયેલા રહીએ છીએ પણ જો આપણે ઈશ્ચર ક્યાં નથી? એ પ્રશ્ર્નનાં ઉંડાણમાં જઈએ તો ઈશ્ચર બધે જ દ્રષ્ટિગોચર થાય. તારાં ઈશ્ચર વિષેના વિચારો જરૂરથી જણાવજે. હાલ તો ઈશ્ચરની અકળ લીલાનેઆપણે થોડીક પણ સમજી શકીએ એવી ચાહ રાખતાં અહીં જ અટકું છું.                          

આશા. 

હળવે થી હૈયાને હલકું કરો.-17 પ્ર્જ્ઞા દાદભાવાલા

Posted on September 27, 2019 by Pragnaji

તે દિવસે મમ્મી મારા રૂમમાં આવી દૂધ આપવા આમ તો  દૂધ આપવાના બહાને વાત કહેવા.તું કેટલી મહેનત કરે છે આ જોબ ગોતવા માટે
શું કરું મમ્મી મને ગમતો જોબ કરવો છે અને ત્યાં માંગ એટલી છે કે મારો ચાન્સ લાગશે કે નહિ એટલે તૈયારી કરવી પડશે.
બેટા તું જોબની તૈયારી કરે છે અને તારા પપ્પા તને પરણાવાની.
નાના મમ્મી મને લગ્ન હમણાં નહિ કરવા
જો બેટા આ બધું તો ચાલ્યા જ કરવાનું.આ તો તું લગ્ન પછી પણ કરી શકે છે.
ક્યાંથી થાય ?
એના અવાજમાં થોડી ભવિષ્યની ભીતિ વર્તાય છે, આ સવાલ પાછળ કેટલાક જવાબોની અપેક્ષા દેખાય છે.
જો મમ્મી પાંચ વર્ષ મહેનત કરું તો બાકીના પચાસ વર્ષ આરામથી નીકળી જાય.’ એ છોકરી એ પોતાની અંદરની વાતોને બહાર વહેતી મૂકી.મમ્મી મારે જલસા કરવા છે. મોજ કરવી છે. હજુ પોતાના માટે જીવવું છે. પછી તો બીજાના માટે જ કરવાનું છે બધું..!’‘હજુ હું એ દરેક માટે તૈયાર નથી, એવું મને લાગે છે. આઈ વોન્ટ ટુ એન્જોય માય લાઈફ.
એતો તું તારા જીવન સાથી સાથે બમણી રીતે કરીશ ને ?
હું આખા ઘરની જવાબદારી કઈ રીતે લઈશ? મારે મેરેજ નથી કરવા હમણાં. જો ભણી લઉં તો લાઈફ થઇ જશે .’મારે સાસુ-સસરા… એવા બધા સંબંધ હજુ નથી જોડવા અને એ લોકો મને કામ કરવાની રજા આપશે?
પણ બેટા ભવિષ્યથી આટલું ડરીને કેમ જીવવાનું? તું પ્રશ્નો સાથે શ્વાસ લઇ જીવે છે
આમ કરીશને તો આપણને માત્ર નેગેટિવ વાતોની અસર રહેવાથી તેનો નશો ચડી જાય છે? ભવિષ્યની હકીકતનો સામનો ન કરતા દૂર ભાગવું, . પછી નો ટેન્શન..! તારા ઉપર રાજ કરશે… ભવિષ્યમાં કોઈ જ દુઃખ સહન નથી કરવા અને અત્યારે સેટ થઈશ તો દુઃખ આવશે જ નહિ એના એજ વિચારે  વિચારને એક ગ્રંથિ બનાવીને જીવવું એ શક્ય છે?
આવા કન્વર્ઝેશન કેટલીયે વાત પર મોટા ભારે-ભરખમ પ્રશ્નાર્થચિહ્નો મને આપ્યા ત્યારે વિચાર આવ્યો આમાં મારો શો દોષ? આપણા સમાજની વ્યવસ્થા જ એવી છે કે સ્ત્રીને ત્યાગ કરવો પડશે.મારે બીજી સ્ત્રીની જેમ ઘેટાં જેવી જીદગી નથી જીવવી.
મારી મમ્મી કશું ન બોલી અને સ્મિત સાથે હસી .
બેટા મેં તને એટલે જ ભણાવી હતી કે તું ડરીને ન જીવે એક જ ઘરેડમાં અને ‘સોશિયલ એપ્રુવલ’ના લેબલ સાથે તું હજી પણ જીવવાની છો.સામાજિક, વ્યવહારિક અને આર્થિક ફોર્માલીટી-ભર્યા સંબંધોનું દબાણ સાથે તું જીવે છે.તું ભણેલી છો પણ તે તારી આજુબાજુ એક સમાજનું એવું જાળું સાચવીને રાખ્યું છે કે તું પાંચ વર્ષ પછી પણ પરણીશ તો પણ નીકળશે નહિ. તારે માત્ર પાંચ વર્ષ નથી જીવવાનું એ પછી પણ મુક્ત મને જીવવાનું છે.‘શું ખરેખર તું લાઈફને એન્જોય કરે છે?’ વ્યક્તિ એ વસ્તુની પાછળ જ દોડ્યા કરવાની જરૂર નથી.થોડું રિઅલ બનવું પડશે તારે, સ્વીકાવું પડશે, તું ભણી ને? તો અને આત્મસાત કરવું પડશે.તું તો મેં જે કર્યું તે ઘરેડમાં ચાલે છે.તારે પરણવું હોય ત્યારે પરણજે પણ એ ઘરેડમાંથી બહાર નીકળીશ તો જીવનને માણીશ બાકી આ પાંચ વર્ષ પણ તું માત્ર ભવિષ્યના ડરથી જીવવાની છો.આ ડર નામનો સિંહ તો આખો દિવસ  આખી જિંદગી તને ડરાવશે,પ્રોબ્લેમ્સને આવકારી લે, અનુભવોની લ્હાણી કરી જિંદગીનો આનંદ લેતા શીખી જા.ભવિષ્યનો  ડર રાખ્યા વગર વર્તમાન સાથે પૂરી પ્રમાણિકતાથી વર્ત, જિંદગીની દર્રેક ક્ષણ સુંદર હોય છે.
મમ્મી તો ચાલી ગઈ મને આજે પણ એમની આ વાત મને જીંદગીમાં આનંદ લેતા શીખવે છે.તેમનું એ વખતે માની નહિ અને પાંચ વર્ષ પછી લગ્ન કર્યા પણ સ્થિતિ એની એજ નવી જવાબદારી નવા સંબધો, અને તેને સ્વીકારવાનો ડર..વર્ષોથી લાગેલું આ ડરનું કેન્સરથી શા માટે ?
પુત્ર જન્મનો આનંદ ત્યારે જ મળે જયારે પસ્તુતીની પીડા અનુભવીએ.બસ આજ વાતને મારી જીંદગીમાં હવે વણી લીધી છે. હું જીવનના દરેક અવરોધ સાથે જિંદગી માણું છું.હવે ડર નથી પણ વાસ્તવિકતાને સ્વીકારવાની તૈયારી છે. અવરોધ થકી આત્મવિશ્વાસ દ્રઢ બને છે અને સંતોષ ઉચ્ચ કક્ષા એ જાય છે.ડર માણસને રોજ રોજ મારે છે.બસ હૈયામાં જે સુજ્યું એ કહ્યું છે.આ હૈયાની વરાળ નથી અને હલકું થયાનો અહેસાસ પણ નથી ‘સુધારવાનો’ નહિ પરંતુ ‘સ્વીકારવાનો’ પ્રયત્ન અને એની સફળતાની વાત છે.
મિત્રો જીંદગીમાં અમુક વાતો વહેંચવાનો પણ આનંદ હોય છે મને જે મળ્યું એ તમે પણ મેળવો એવા ભાવ સાથે તમે પણ તમારા હૃદય ની વાત હળવેકથી કરી હળવા થાવ તો મોકલો તમારી કોઈ એક વાત અને બીજા સાથે વેહ્ચી આનંદ કરો.

—

નિરાલી ભગત (૩) તું બીકણ છે, નિરાલી- નિરંજન મહેતા

મીના અને રેણુકાના ગયા પછી પણ પ્રતાપને ચેન ન હતું. એક તો નિરાલીનો શુષ્ક પત્ર અને છતાં મળવાનુ ના ભૂલતો એમ લખ્યું. એનો શો અર્થ? શું હું જે લાગણી તેને માટે ધરાવું છું તે તેને સમજાઈ હશે? કે પછી તેને પણ મારી જેમ લાગણી થતી હશે પણ વ્યક્ત કરતાં અચકાતી હશે? આ બધા પ્રશ્નોના જવાબ કેમ કરી મેળવવા? હું ગોધરામાં અને તે અંકલેશ્વરમાં. ફોન પર આવી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ ન થાય અને રૂબરૂ મળવાના યોગ ક્યારે બને તે ઉપરવાળો જાણે.

મીનાએ કહ્યું કે નિરાલી ડરપોક અને બીકણ લાગે છે તો રેણુકાએ કહ્યું કે તે આ પ્રેમને રાધા-કૃષ્ણના પ્રેમ જેવો દિવ્ય માને છે. જો તેમ હોય તો જેમ રાધા-કૃષ્ણ એકબીજાથી અલગ જ રહ્યાં અને ફરી મળી ન શક્યા તે તરફ રેણુકાનો ઈશારો છે? એવું હોય તો હું મારા આ પ્રેમને તેમ ગણવા જરાય તૈયાર નથી. અરે મેં ક્યારેય મારા પ્રેમને અન્ય પ્રેમી જોડીઓ જોડે સરખાવી નથી કારણ અમે બંને તો સામાન્ય યુવાન યુવતી. અમારો એવો કોઈ દિવ્ય સંબંધ નથી. હું તો અન્ય સાધારણ યુવાન યુવતી એકબીજાને પ્રેમ કરે છે અને અંતે તે લગ્નજીવનમાં પરિણમે છે તેવું જ ઈચ્છું છું.

મનોગત વિચારોને કારણે તેને તરત ઊંઘ પણ ન આવી. ક્યાંથી આવે? યુવા મનની આ જ  સમસ્યા છે. એકની એક વાતને વાગોળી વાગોળીને મનને મારતા રહેવું પણ કોઈ ઉકેલ ન મળે એટલે મન અશાંત અને નસીબને કોસવું. તેમાય પત્ર સ્પષ્ટ પણ ન હતો કે તેથી સમજી ન શકાયુ કે નિરાલી શું કહેવા માંગે છે. આમ તે કાંઈ હોતું હશે? હા, પણ વાંક તો તેનો પોતાનો પણ ગણાય ને? તેણે ક્યા આજસુધી નિરાલી આગળ પોતાનું મન ખોલ્યું છે? તો પછી નિરાલીને જ શા માટે દોષ આપવો?

બસ, હવે તો તક મળે ત્યારે ફરી એકવાર અંકલેશ્વર જઈને બધી ચોખવટ કરી લેવી રહી.

આમ વિચારી તે પલંગ પર જઈને આડો પડ્યો, પણ તરત ઊંઘ ન આવી. ઘણી વારે તેની આંખો મીચાઈ અને તે સ્વપ્નની દુનિયામાં સમાઈ ગયો. પણ તેની સ્વપ્નની દુનિયા એટલે નિરાલી. તેને મળવાના અને પોતાનું મન ખોલવાના વિચારમાં તે હતો ત્યાં જ તેને સંભળાયું, ‘કેમ મારો પત્ર વાંચ્યો?’

પ્રતાપ ચમક્યો. નિરાલીનો અવાજ? અહી કેવી રીતે? શું તે પોતાની જાતને રોકી ણ શકી અને મને મળવા આવી?  ના, આ તો ભ્રમણા છે તેમ જાણવા છતાં પણ તેનાથી બોલ્યા વગર ન રહેવાયું.

‘હું જ્યારે અંકલેશ્વર છોડી રહ્યો હતો ત્યારે તારી આંખમાં આંસુ હતાં. શા માટે? હું જઈ રહ્યો હતો તેનું દુ:ખ હતું? તો તેવી લાગણી તારા પત્રમાં કેમ ન દર્શાવી? લખતા તને શરમ આવી હતી કે મને તડપાવવાનો ઈરાદો હતો? ખરેખર કહે મારો વિયોગ તને સતાવે છે? હું પણ અહિયાં તારી યાદમાં દુ:ખી થાઉં છું તેમ તું પણ ત્યાં મને યાદ કરી દુ:ખી થાય છે?’

‘અરે, તું સમજી ન શક્યો? મને તો તારી મજાક કરવાની આદત બહુ ગમતી અને તેને કારણે મારૂં મન હળવાશ અનુભવતું અને સાથે સાથે મને તારો સહવાસ મળતો તે બધું હવે તારા ગયા પછી નહીં મળે એવું તે વખતે સમજાયું એટલે આંખો ભીની થઇ ગઈ.’

‘આમ તો વાતને ફેરવવામાં તું બહુ હોશિયાર છે તેમ હું માનતો હતો પણ આજે તેની ખાત્રી થઇ. તમારી છોકરીઓનું આ જ દુ:ખ. મનમાં કોઈ વાત હોય પણ તેને બદલે જુદું જ જણાવે.’

‘નાં, હું મારા મનમાં કશું છુપાવતી નથી. તું ભણવા માટે ગોધરા ગયો છે ત્યારે પ્રેમના ચોખલવેડા કરવાનું તને સૂઝે જ કેમ? વળી તું એમ કેમ માની બેઠો કે હું તને ચાહું છું. અત્યારે તો હું અણસમજુ કહેવાવું એવી મારી ઉંમર. મારે માટે પ્રેમ માટેનો વિચાર હાલમાં મહત્વનો નથી અને તેને માટે વિચારવાનો હાલનો સમય પણ યોગ્ય નથી.’

‘જો નિરાલી, તું જે કહે છે તે તારા હિસાબે યોગ્ય હશે પણ હું તો એમ જ સમજુ છું કે તને પણ મારા પ્રત્યે કોઈ પ્રકારનું ખેંચાણ છે નહીં તો મને વિદાય કરતી વખતે તારી આંખો ભીની થઇ તે ન થતે. ભલે તેં તેને માટે મને સમજાવવા ખાતર હમણાં જુદો ખુલાસો કર્યો પણ મને જે લાગ્યું તે તને કહ્યું, એટલે કે તેં પણ અજાણતા આવા પ્રકારનો વિચાર કર્યો જ છે પણ કોઈ પણ કારણસર તે તું દર્શાવવા નથી માંગતી. મારા ભણતરને લઈને કે અન્ય કોઈ કારણસર તું આમ કરતી હશે પણ તારી લાગણીનો મને ખયાલ આવી ગયો છે.’

‘ચાલ એકવાર માની લઈએ કે મારી તારા પ્રત્યે કોઈ લાગણી મારા આંસુ દ્વારા વ્યક્ત થઇ ગઈ પણ તેને તું પ્રેમનું નામ આપે તે યોગ્ય નથી. મેં તને કહ્યું ને કે હું અણસમજુ કહેવાવું એવી મારી ઉંમર. મારે માટે પ્રેમ માટેનો વિચાર હાલમાં મહત્વનો નથી અને તેને માટે વિચારવાનો હાલનો સમય પણ યોગ્ય નથી.’

‘આમ એકની એક વાત કરીને તું ફરી પાછી તારી લાગણીઓને છુપાવી રહી છે.’

‘જો એવી લાગણી હોય તો પણ શું હું તારી આગળ તે વ્યક્ત કરી શકું? જ્યાં સુધી આપણમાં પરિપક્વતા ન આવી હોય ત્યાં સુધી પ્રેમ છે કરીને છીછરાપણું દેખાવડું તે શું તને અને મને શોભા દેશે? તારી જાણમાં હશે કે નહીં પણ કેટલાય દાખલાઓ છે જ્યાં કાચી ઉમરનો પ્રેમ પરિણયમાં પરિણમ્યા બાદ બંને પક્ષે નિરાશા પ્રવેશે છે અને તેમનું લગ્નજીવન ખારૂં બને છે અને સાથે સાથે એક બોજ પણ. વળી તેનું અંતિમ પરિણામ છૂટાછેડામાં પરિણામે છે.’

‘વાહ, તું તો ફિલોસોફર થઇ ગઈ. લાગે છે જ્યારે હું કોઈ મુશ્કેલીમાં હોઉં ત્યારે તે સુલાજાવવા મારે તારી પાસે જીવનના અનેક મંત્રો પ્રાપ્ત કરવા પડશે.!

‘પ્રશંસા બદલ આભાર, જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે મારી પાસે આવજે. હું તને ઘણા બધા જીવનમંત્ર આપી શકીશ.’ નિરાલીએ પણ પોતાની રીતે જવાબ આપ્યો.

‘જો ફરી વાતને ફેરવી.’

‘પણ તેની શરૂઆત તો તેં જ કરીને, મને ફિલોસોફર કહીને.’

‘કાન પકડ્યા કે મેં તને આમ કહ્યું. ચાલ હવે ફરી મૂળ મુદ્દા પર આવીએ.’

‘શું તું પણ છાલ નથી છોડતો. એના એ જ સવાલ અને એના એ જ જવાબ. આમ ક્યા સુધી આપણે ચર્ચા કર્યા કરશું? તને મેં આ પહેલાં કહ્યું છે અને ફરી કહું છું કે તું મારો દિલદાર દોસ્ત છે અને મને તે સિવાય બીજા કોઈ સંબંધમાં રસ નથી.’

‘દોસ્ત હોય તો દોસ્ત તરીકે વર્તન કર. આવી છે તો હવે આવ અને મારી પાસે બેસ. આપણે અન્ય વાત કરીએ જેથી મારું મન પણ સ્વસ્થ થાય.’

‘મને ખબર છે કે હું તારે પાસે આવીને બેસીશ એટલે તું મને નહીં છોડે અને મારે તે પરિસ્થિતિમાં નથી મુકાવું.’

‘ના, હું કોઈ એવું અણછાજતું વર્તન નહીં કરું, પ્રોમિસ.’

‘હવે રહેવા દે, પ્રોમિસવાળા. બધા જ છોકરાઓ કહે કાંઈ અને કરે કાંઈ. મારે કોઈ ચાન્સ નથી લેવો. હું તો આ ચાલી.’

‘અરે, ક્યા જાય છે? ઉભી રહે,’ કહી નિરાલીને પોતાની પાસે ખેંચવા પ્રતાપે પોતાનો હાથ લંબાવ્યો પણ તે તો હવામાં બાચકા સમાન હતું. નિરાલી, નિરાલી એમ બૂમ મારી પણ નિરાલી હોય તો જવાબ આપે ને? તેનાથી ન રહેવાયું અને બબડ્યો, ‘તું બીકણ છે, નિરાલી.’ આમ બોલ્યા બાદ પ્રતાપની આંખો ખુલી ગઈ અને તેને સમજાઈ ગયું કે તે એક સ્વપ્ન જોઈ રહ્યો હતો જે હકીકત ન પણ બને.   

નિરંજન મહેતા