આવ રે કાગડા કઢી પીવા ! રાજેશ પટેલ

પાલીતાણાના સિદ્ધક્ષેત્ર જૈન બાલાશ્રમમાં એ સમયે ગૃહપતિ તરીકે શ્રી, વીરચંદભાઈ ફૂલચંદભાઈ શાહ સેવા આપતા હતા, સૌરાષ્ટ્રના ગામેગામના 250 થી 275 જેટલા જૈન બાળકો દર વર્ષે અહી રહીને ભણતા હતા, પાલીતાણા જૈનોનું મુખ્ય યાત્રાધામ હોવાથી સંસ્થાને સારી એવી સહાય મળતી અને આર્થિક સ્થિતિ ઘણી સારી હતી, શું બન્યું એ કોઈ જાણતું નથી, પણ એ સમયે ભોજનશાળાનાં મેનુ માં રસોયા મહારાજ ને સુચના મળી હોય કે પછી એ સમયે પણ મોદી જેવી કોઈ સરકાર આવી હોય અને તુવેરદાળના ભાવ વધી ગયા હોય શું ખબર ? જમવામાં એકાંતરે દાળની જગ્યા કઢીએ લેવા માંડી શરૂઆતમાં કોઈને વાંધો નહોતો પણ ધીમે ધીમે બધા કઢીથી એવા કંટાળ્યા કે વાત કઢીનો બહિષ્કાર કરવા સુધી આવી વિદ્યાર્થીઓ નો ગુસ્સો જોઇને ગૃહપતિએ રસોયાને થોડા વેરીએશન લાવવા કહ્યું તો કઢી- ખાટી, તીખી, ગળી, અને હળદરવાળી પીળી એમ ટેસ્ટ બદલવામાં આવ્યા પણ કઢી ચાલુ જ રહી અને વિદ્યાર્થીઓ કંટાળ્યા, સંસ્થાના જીએસ એ દરેક ક્લાસના કેપ્ટનોની એક મીટીંગ બોલાવી ગૃહપતિ અને મેનેજરને ખબર ન પડે એમ એક એક્શન પ્લાન બનાવી લેવામાં આવ્યો, અને કઢી-કારણ તરીકે શંકાની સોય ગૃહપતિ શ્રી, વીરચંદભાઈ તરફ તાકવામાં આવી અને વિરોધની એક લાંબા ગાળાની યોજના બનાવવામાં આવી બીજે દિવસે જમવામાં પાછી કઢી જ હતી, ત્યારે લાયબ્રેરીની પાછળના ભાગમાં એક કાગડો મરી ગયેલો પડ્યો હતો. એ એક વિદ્યાર્થી બહુ હોશિયારી પૂર્વક લઇ આવ્યો ભોજનશાળામાં કઢીનું મોટુ તપેલું જ્યાં પડ્યું હતું એમાં રસોયાને ખબર ન પડે એમ છીબુ ઊંચું કરીને નાખી આવ્યો……. અને જમવાનો બેલ વાગ્યો ત્યારે બધાએ હો હા મચાવી દીધી કઢી માં કાગડો, કઢીમાં કાગડો હાય હાય !! અમુકે મજાકમાં કહ્યું બાલાશ્રમની કઢી બહુ પ્રખ્યાત થઇ ગઈ હવે તો કાગડા પણ કઢી પીવા આવે છે !! હહાહાહાહાહા હાય ! હાય ! નારા બુલંદ સ્વરે ચાલુ થયા !! ઓફિસ સુધી પહોચેલા કર્કશ નારા સાંભળીને ગૃહપતિ સાહેબનું આગમન થયું, આ વીરચંદદાદાની ધાક બહુ હતી, એટલે થોડા સમય માટે સૌ ચુપ થઇ ગયા, પણ સાહેબ ચિંતામાં આવી ગયા માળું કઢીમાં કાગડો પડ્યો ક્યાંથી પાકું મકાન અને હાઇટેક રસોડું છે બહુ બહુ તો કબુતરે બહાર માળા બાંધ્યાં છે !! પણ આ કાગડો ? તુરંત વિચારમાં સરી પડેલા ગૃહપતિને ધ્યાનમાં આવ્યું કે આ કોઈ વિદ્યાર્થીનું જ કરતુત છે !! ત્યારે તો તેમણે તાત્કાલિક રસોઈમાં દાળ બનાવરાવીને વિદ્યાર્થીઓનો ગુસ્સો શાંત કરી દીધો !! રાત્રે તેમના માટે સંસ્થાએ ફાળવેલા ઘરમાં અમુક પાળી રાખેલા ચમચા જેવા વિદ્યાર્થીઓને બોલાવી પૂછપરછ કરી ત્યારે ખબર પડી !! અને બીજે દિવસે સવારે કસરત પછી અમુક મોટા સ્ટાનડર્ડ ના વિદ્યાર્થીઓની રિમાન્ડ લેવા માં આવી કાગડો લઈને કઢીમાં પધરાવનાર વિદ્યાર્થીને બહુ માર પડ્યો….. આખી હોસ્ટેલના મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ સ્તબ્ધ થઇ ગયા, ડરી ગયા !! બપોરે ચુપ ચાપ જમીને સૌ સ્કુલે રવાના થયા, બાલાશ્રમને અડીને જ ચત્રભુજ મોતીલાલ ગાંધી વિદ્યાલય આવ્યું છે ત્યાં બધા વિદ્યાઅભ્યાસ કરતા રિસેશમાં પીડિત અને હોશિયાર વિદ્યાર્થીઓએ મળીને નવો પ્લાન બનાવ્યો અને રાતે અમલમાં મુકવાની તૈયારી કરી અને એકદમ સસ્પેન્સ ગેમ થઇ જવી જોઈએ એની પૂરી કાળજી રાખી !! એ રાત્રે સુતા પહેલા પ્રાર્થના હોલમાં બધા મળ્યા બધામાં ઘેરી હતાશા અને અજંપો હતો તો અમુક તો બદલો લેવા મક્કમ બની ગયા હતા અને સૌ પોતપોતાની ડોરમેટ્રીમાં સુવા ગયા !! જેમ જેમ રાત આગળ વધતી ગઈ વિદ્યાર્થીઓ નો એક વર્ગ વધુ સજાગ બની ગયો પૂરી તૈયારી માં પડી ગયો અને રાતનો 12.30 જેવો સમય થયો દસેક વિદ્યાર્થીઓ એ પોતાના ચહેરા પર કાળી શાહી લગાવી માથે જુના ખેસ બાંધ્યા વિચિત્ર કપડા પહેર્યા અને ઓળખાય નહિ એની પૂરી કાળજી રાખીને ગૃહપતિના ઘર તરફ બીલીપગે કુચ કરી ગયા !! વીરચંદદાદાની એ સમયે ઉમર હશે 75 આસપાસ શુદ્ધ અને સાત્વિક આજીવન ભોજન લેનારા દાદાની બુદ્ધિ પણ એટલી જ સાત્વિક તેમણે પોતાનું જીવન બાલાશ્રમ માટે સમર્પિત કરી દીધું હતું તેમનું યોગદાન અમૂલ્ય છે એવા સાધુ ચરિત શ્રી, વીરચંદદાદા બહાર ખાટલો ઢાળીને સુતા હતા !! અમુક વિદ્યાર્થી મેદાનમાં આવેલા લીમડાના ઝાડ પાછળ જઈને છુપાયા તો અમુકે બાંધેલા કુવાની પેઢલી પાછળ બેસીને પોજીશન લીધી એ સમયે કુવામાં 18 થી 20 ફૂટ જેટલું પાણી ભરેલું રહેતું !! મૂળ પ્લાન પ્રમાણે ખડતલ અને મજબુત વિદ્યાર્થીઓએ વીરચંદદાદા નો ખાટલો ધીમે થી ઉપાડ્યો અને કુવા તરફ આગળ વધ્યા પૂરું બેલન્સ રાખતા અને તાલમેલ જાળવતા કુવાની નજીક પહોચ્યા અને વીરચંદદાદા જાગી ગયા !! કોણ છો ?? એ’યય્યય્ય્ય ઉભા રયો !! કુવો જોઇને બધું પામી ગયેલા દાદા તાડૂક્યા અને વિદ્યાર્થીઓ માં નાસભાગ મચી ગઈ ખાટલો નીચે મુકીને બધા નવ, દો, ગ્યારહ, ભણી ગયા અને પાછળ વીરચંદદાદા દોડ્યા પણ આ સ્થિતિમાં શું કરવું એનું પણ પ્લાનિંગ હતું જેવા વિદ્યાર્થીઓ બાથરૂમ તરફ ભાગ્યા કે એક વિદ્યાર્થીએ હોસ્ટેલના મુખ્ય પાવર હાઉસના ફ્યુજ કાઢીને લઈને ભાગી ગયો અંધારામાં વીરચંદદાદા ને કાંઈ દેખાયું નહી એ વિદ્યાર્થીઓને પકડવાની કોશિશ કરે પણ એમ કાઈ હાથમાં અવાય !! એમની બુમાબુમ સાંભળીને વોચમેન લાલાભાઈ જાગી ગયા એ કઈ સમજે એ પહેલા બધા મોઢા ધોઈ કપડા બદલાવીને ડોરમેટ્રી માં આવીને સુઈ ગયા !! એ રાત્રે વોચમેન લાલાભાઈ અને વીરચંદદાદાનું આખી રાત તપાસ અભિયાન ચાલ્યું પણ એ લબર મુછીયા જવાનોએ પીઢ અને અનુભવી દાદાને શિકસ્ત આપી કોઈ પકડાયું નહિ બીજે દિવસે સવારની પ્રાર્થના પછી દાદાએ શંકાના આધારે અમુક વિદ્યાર્થીઓને માર માર્યો કડક ઠપકો આપ્યો, અમુકને સસ્પેન્ડ કર્યા અને પોતાની ધાક કાયમ રહે એવા પ્રયત્નો કર્યા !! જનરેશન ગેપ હોય કે સંસ્કારોનું અત્તીક્રમણ કે પછી વધુ પડતી શિસ્તનો દુરાગ્રહ કે પછી ધર્માન્ધતા !! એ સમયે ગૃહપતિ ને મોઢા મોઢ કહેવાની કોઈની હિંમત નહોતી, વાંધો ‘કઢી’ સામે હતો પણ નાદાનીમાં સંસ્થાના ઋષિપુરુષ કહી શકાય એવા વીરચંદદાદા વિદ્યાર્થીઓના રોષનો ભોગ બન્યા !! ‘કઢી અને કાગડો’ થી શરુ થયેલું આંદોલન હિંસક રૂપ લે એ પહેલા વેર- વિખેર થયું !! એમ કહો કે દબાવી દેવામાં આવ્યું એની આડઅસરમાં વીરચંદદાદાનું નામ વિદ્યાર્થીઓએ ‘વીરચંદકાગડો’ પાડી દીધું !! મજાક મજાકમાં સાહેબ સાંભળી ન જાય એ રીતે ઘણા બોલતા આવ’રે કાગડા કઢી પીવા !! બાલાશ્રમની આ ઘટના જયારે ગુરુકુળના વિદ્યાર્થીઓ ને ખબર પડી ત્યારે તેમણે બાલાશ્રમના વિદ્યાર્થીઓ ને ‘કઢીયા’ કહી ચીડાવવાનું શરુ કર્યું, બદલામાં બાલાશ્રમના વિદ્યાર્થીઓ ગુરુકુળના વિદ્યાર્થીઓનું નામ ખીચડીયા પાડી દીધું, બંને સંસ્થાના વિદ્યાર્થીઓને પોતાની માતૃસંસ્થા થી એટલો બધો પ્રેમ કે બીજી સંસ્થાને સાવ ખરાબ જ ગણવામાં આવતી અને વિદ્યાર્થીઓને પોતાથી ઉતરતા ગણવામાં આવતા !! બને સંસ્થાના વિદ્યાર્થીઓને દર-રવિવારે શત્રુંજયની યાત્રા ફરજીયાત કરવાની રહેતી ડુંગર ઉપર એક વિદ્યાર્થી બધાની હાજરી પૂરે ગેર-હાજર વિદ્યાર્થીને બપોરનું જમવાનું નહિ એવી શિક્ષા થતી !! કઢીયા અને ખીચડીયા બને યાત્રા કરતા રસ્તામાં ભેગા થાય અને એક બીજાને ચીડવે અને નિર્દોષ મજાક મસ્તી સાથે સહિષ્ણુતા પૂર્વક આનંદ કરે, આ બાળપણની મસ્તી હતી – રાજેશ પટેલ 23-10-2015

જેલમનાં ભૂરા પાણીનો રંગ રાતો (પ) ભૂમિ માછી

વર્ષો પહેલા હશનગંજ અને લોહારવાડીને જોડતા પુલ પરથી પસાર થતી વખતે પુલ ઉપરથી જેલમના પાણીમાં ડોકિયા કરતી રઝિયાને જોઇ હતી. ગુલાબી રંગની ચામડી વાળી…રફિક અને રઝિયાનો પ્રેમ પણ આ જેલમની સાક્ષીમાં  પાંગર્યો એક જ ધર્મના હતા એટલે લગ્ન કરવામાં મુશ્કેલી ન આવી.  થોડા વર્ષો પછી રઝિયા જેવી જ ખુબસુરત ફાતિમા આવી એને એના મા-બાપે નમાઝ અદા કરતા શીખવાડ્યુ હતું. એ નાની હતી ત્યારથી અબ્બાના મુખે કુરાન સાંભળતી. એને એનો ધર્મ વહાલો લાગતો
કરણ પણ કાશ્મીરી બ્રાહ્મણ માતા-પિતાનું સંતાન.એ દરરોજ નાહી-ધોઇ ને સુર્યનારાયણ ને પાણી ચડાવતો પછી શિવમંદીરમાં શિવ પુજા કરતો અને એને આ બધુ કરતા હિન્દુ હોવાનો ગર્વ થતો…
અને બલબીર ધર્મે શીખ…એ સમયસર ગુરુદ્વારામાં જતો.
ત્રણેય બાળકો એકબીજાના ઘરમાં થતી આ બધી જ પ્રવૃતિઓ એકબીજાને શિખવાડતા..ખુશ થતા.
આ ત્રણેય પરિવાર વર્ષોથી એક-સંપે રહેતા અને એમના બાળકો પણ એમનો આ સંપ જોઇને જ સાથે રહેતા શીખ્યા હતા અને ત્રણેય મિત્રો એકબીજાના ધર્મની મર્યાદાઓથી અજાણ હતા અને દોસ્તીમાં ગુલતાન હતા. ડો.કૌલ અને એમની પત્ની  અહીં આવ્એયા અને અહિંનાજ બનીને રઃહી ગયા હતા એમના વતન કરતા પણ આ ધરા પોતિકી લાગવા માંડી હતી..અહીંની એકતા અને કાશ્મીરનું વાતાવરણ અને….ભુરા પાણી વાળી જેલમની પારદર્શકતા આકર્ષી ગઇ હતી અને એ લોકો અહીં જ રહી ગયા…
એમને અહીંની ગરીબી ખટકતી…અહીંના લોકો અભણ હતા એ ખટકતુ….અભણ પ્રજા મજુરી કરી ખાતી.
વસ્તીના બીજા બાળકો સાથે કરણ,ફાતિમા અને બલબીર પણ ભણવા આવતા.ડો.કૌલ જોતા કે અલગ-અલગ ધર્મના બાળકો એકબીજા સાથે હળીમળીને  ભણે છે પણ જ્યારે મોટા થશે ત્યારે આ લોકો પણ કોમવાદની જાળમાં સપડાઇ જશે અને દોસ્તી છોડીને એકબીજાના લોહી માટે તરસ્યા થઇ જશે.એટલે એમને હમણાથી જ બાળકોને માનવતા ના પાઠ શીખવાડવાનું શરૂ કરી દીધુ હતું,
એ બાળકોને સમજાવતા કે માણસ ધર્મ માટે નથી પણ ધર્મ માણસ માટે છે અને દુનિયાનો કોઇ પણ ધર્મ માણસને હિંસક કે ઝનુની બનતા શીખવાડી શકે જ નહી…
“તો ધર્મ શું શીખવાડે છે ?” નાનકડી ફાતિમા પુછતી.
ડો.કૌલ સ્મિત કરતા અને જવાબ આપતા કે ધર્મ માણસને બીજા લોકો સાથે કેવી રીતે હળીમળીને રહેવુ એ શિખવાડે છે.ધર્મ એટલે સારી જીંદગી જીવવા માટેની નિયમાવલી.
કરણ વચ્ચે જ બોલી ઉઠતો કે આ ફાતિમાના ઘરે તો માંસાંહાર થાય છે તો એ માટે પશુ હિંસા કરવાની પરવાનગી એનો ધર્મ આપે છે..?
ડો.કૌલ આ નાના બાળકો ના સવાલોમાં ક્યારેક ગુંચવાઇ જતા પણ છ્ત્તાય આવડે એવઓ જવાબ આપતા. “ધર્મ ક્યારેય બંધન ન બની શકે.ખાવા-પીવાની આદતોને ધર્મ સાથે ન જોડી શકાય.
માણસની પાર વિનાની અંધશ્રધ્ધાઓને કારણે ધર્મનાં એટલી બધી વિકૃતિઓ આવી ગઇ છે કે એને દુર કરવી જ અશક્ય છે.જે લોકો ભગવાન ને માને છે એ લોકો ધર્મને ખાતર કેટલુય નુકશાન કરી બેસે છે…જ્યારે કોમી દંગા થાય ત્યારે ધર્માંધ માણસો બીજા ધર્મના બાળકો ને રહેંસી નાખતા પણ ખચકાતા નથી.એટલે કે ધર્મ ને રસ્તે ન ચાલવા કરતા ચાલવામાં વધારે સમસ્યા થાય છે.મંદેર અને મસ્જીદના માને કંઇ કેટલાય લોહિયાળ રમખાણો આ ભારત ની આ ધરા પર થયા છે પણ ક્યારેય બે ધર્મો લડતા નથી પણ ધર્મના ધર્માંધ અનુયાયીઓ લડે છે અને જ્યારે એક કોમવાદી હિન્દુ અને મુસલમાન સામસામે આવે છે ત્યારે ધીંગાણુ થાય છે અને જ્યારે માનવતાના ધર્મનું પાલન કરતા હિન્દુ અને મુસલમાન સાથે કદમ આગળ વધારે છે ત્યારે સમાજમાં સુધારો આવે છે એકતાની સ્થાપના થાય છે.”
અને બાળકો એમની વાતો ધ્યાન દઇને સાંભળતા.
એમના ગામની બહારથી એક સ્ત્રી આવતી.વીખરાયેલા વાળ અને ફાટેલા કપડા..ખભે ચીંથરા જેવો થેલો લટકાવીને ઘરે ઘરે માંગવા નીકળતી.એનો વેશ જોઇ નાના બાળકો ડરતા અને મોટી ઉંમરના બાળકો પાગલ…પાગલ કહી ને પથરા મારતા.એ ચીસો પાડતી અને કિકીયારીઓ કરતી અને ભાગમભાગ કરી મુકતી.જ્યા રાત પડે ત્યાજ સુઇ જતી અને ઠંડીમાં ઠુંઠવાઇને પડી રહેતી કોઇને દયા આવતી તો કોઇ ક્યારેક ધાબળો આપે પણ ખરા પણ વસ્તી ગરીબ જ હતી તો દરરોજ નવુ ઓઢવાનુ ક્યાથી લાવે ?લોહારવાડી ની વસ્તી ની પાછળના ભાગમાં ખાલી મેદાનો આવેલા હતા જ્યા લોકોની અવર જવર સાવ ઓછી હતી અને ત્યાં જંગલી ઝાડ પણ ઘણા ઉગી ગયા હતા અને બાળકો એ સુમસાન જગ્યા પર જવાનુ ટાળતા.પાગલ સ્ત્રી ત્યાં જ પડી રહેતી.એક રાત્રે જોર જોરથી પેલી સ્ત્રીનો રડવાનો અને ચીસાચીસ કરવાનો અવાજ આવ્યો.વસ્તીના બધા જ લોકો બહાર આવી ગયા. બહાર આવીને જોયુ તો પેલી પાગલ સ્ત્રી લોહી-લુહાણ હાલતમાં વસ્તી તરફ આવી રહી હતી.એને રડારોળ કરીને બધાને જગાડી મુક્યા.એના શરિર પર ઠેર-ઠેરે ઉઝરડા પડ્યા હતા.અને શરિર પર ના બરાબર કપડા હતા.આ અવાજો માં કરણ,ફાતિમા અને બલબીર પણ જાગી ગયા હતા અને ઘરની બહાર આવી ગયા.
લોકો એ સ્ત્રીને જોઇને જ ડઘાઇ ગયા અને અંદર અંદર ગુસપુસ કરવા લાગ્યા.
”અરે કોઇ હેવાને આ પાગલ સ્ત્રીને પણ ના બક્ષી..”
”ભગવાન બચાવે હવે આ પાગલને..”
કરણની માતા એ એને જુની પુરાણી સાડીનો કટકો આપ્યો અને ફાતિમાની અમ્મીએ ડોલ ભરી ને પાણી પણ એ પાગલ એટલી ડરેલી હતી કે લોકોની પાસે આવતા પણ ડરતી હતી.સાડી નો કટકો છીનવીને સીધી એક ખુણામાં ભરાઇ ગઇ પણ હજીયે એ ચીસો પાડીને રડતી હતી.
બાળકોને એમના માં-બાપે ધમકાવીને ઘરમાં મોકલી દીધા છતાય બાળકોને એ પાગલ સ્ત્રી સાથે કંઇક તો ખરાબ થયુ જ છે એની ગંધ તો આવી જ ગઇ હતી.
ત્યાં જ વસ્તીના થોડા ચોખલિયા લોકો ડંડા લઇને આવ્યા અને એ સ્ત્રીને કોઇ હડકાયા કુતરાની માફક ભગાડી મુકી.
વળી થોડા દીવસો પછી બધાને ખબર પડી કે એ પાગલ સ્ત્રા ગર્ભવતી છે એ પાગલ સ્ત્રીની નાદાનિયતનો ફાયદો ઉઠાવી કોઇ નરાધમે એના પર બળાત્કાર કર્યો અને એ ગર્ભવતી થઇ ગઇ.બળાત્કારીઓ નો કોઇ ધર્મ નથી હોતો એ આ ઘટના એ સાબિત કરી બતાવ્યુ.સ્ત્રીઓ વાતો કરતી કે આ કોનુયે પાપ માથે ચડાવીને ફરતી હશે એને કોણ મદદ કરે.વસ્તીમાં બધા એને દુર ભગાડતા.પણ ત્રણેય મિત્રોનું હ્રદય દ્રવી ઉઠતુ.એમને બળાત્કાર અને એવી બધી વાતોમાં બહુ ગતાગમ પડતી નહી પણ છત્તાય પેલી પાગલ સ્ત્રીને મદદ કરવાનું વિચારતા.
એ લોકો એ પેલી પાગલ સ્ત્રી હિન્દુ છે કે મુસલમાન પહેલા એ શોધી નાખવાનું નક્કી કર્યુ જેથી એની મદદ કોણ કરે એ નક્કી કરી શકાય.
કરણ,ફાતિમા અને બલબીર આ પાગલ સ્ત્રીને જોઇને ચર્ચા કરતા કે એ હિન્દુ હશે કે મુસલમાન ?
બાળકો આ સવાલ લઇને ડો.કૌલ પાસે ગયા અને પેલી પાગલ સ્ત્રીનો ખરો ધર્મ પુછ્યો.
ડો.કૌલે મન માં ગાંઠ વાળી કે આ બાળકો ના મન માંથી ધર્મ-ધર્મનું તુત કાઢવુ જ રહ્યુ.
એમને બાળકોને સમજાવ્યુ કે જ્યારે કોઇ જરુરિયાતમંદ વ્યક્તિ તકલીફમાં હોય ત્યારે એનો ધર્મ કયો એ નક્કી કરવા ન બેસાય.ધર્મથી મોટો ધર્મ એ માનવતાનો ધર્મ છે. કોઇ એક જ ધર્મના લોકો ખરાબ નથી હોતા પણ લોકોની માનસિકતા ખરાબ હોય છે
સ્થુળ ધર્મ કોઇ કામમાં નથી આવતો પણ એ માનવતાવાદ ને નુક્શાન જરૂર પહોંચાડે છે.ભુખ્યાને જમાડવા અને તરસ્યાને પાણી પીવડાવવુ અને એ પણ એમની જાતિ કે ધર્મ પુછ્યા વગર એ જ  સૌથી મોટો માનવતા ધર્મ કહેવાય.
બાળકો વાતો સાંભળતા પણ નક્કી કરી શકતા નહી કે મદદ કરવી પણ કંઇ રીતે.જો ત્રણેય માંથી કોઇ એક ના ઘર માં પણ ખબર પડી જાય તો આવી જ બને. પણ દીવસે-દીવસે એ સ્ત્રીને મદદ કરવાની ઇચ્છા પ્રબળ બનતી જતી હતી.
પણ કેટલાય મહીનાઓ સુધી આ બાળકોએ એ સ્ત્રીને જોઇ જ નહી એ લોકો એને શોધતા રહેતા કે કોઇ રીતે એને મદદ કરી શકાય પણ એ મળે તો ને ?
એક દિવસ બલબીર શોધી લાવ્યો કે એ સ્ત્રી વસ્તી પાછળના ઝાડવાઓ માં ભરાઇ રહે છે બહાર નથી આવતી અને એનુ પેટ ફુલી ગયુ છે બાળકો સમય મળતા જ જમવાનું અને પાણી લઇને પહોંચી જતા અને ત્યાં એક જગ્યાએ બધુ મુકી છુપાઇ ને જોતા અને એ  સ્ત્રી આવીને બધુ ખાઇ જતી અને પાણી પી ને પાછી ભાગી જતી અને એ ત્રણેય એની પાસે જવાનો પ્રયત્ન કરતા તો એ પથરા મારતી.
એક દિવસ આમ કરતા કરતા પેલી સ્ત્રીને પ્રસુતિની પીડા ઉપડી એની ચીસો સાંભળીને બાળકો ગભરાયા પણ ઘરમાં કોઇને પણ કહેવાની હિંમત ચાલી જ નહી.એ લોકોને વિશ્વાસ હતો કે ડો,કૌલ આમા જરૂર મદદ કરશે.
એ લોકો સીધા ડો.કૌલ પાસે ગયા અને મદદ કરવાની વાત કરી.ડો.કૌલ મદદ કરવા સંમત થયા અને બાળકો સાથે ચાલી નીકળ્યા.
ત્યાં જઇને જોયુ તો પેલી પાગલ સ્ત્રી મરેલી પડી હતી અને એની લોહી થી ખરડાયેલી નવજાત બાળકી રડતી હતી. આખુ ગામ ભેગુ થઇ ગયુ હતુ. પણ ચર્ચા એ વાતની થઇ કે આના અગ્ની સંસ્કાર હિન્દુ વિધીથી કરવા કે પછી ઇસ્લામ ધર્મની જેમ એને દફનાવવી ?
આખરે એને દફનાવવાનું નક્કી થયુ.પછી વાત એની બાળકીની આવી કે આ નવજાત બાળકીને રાખશે કોણ?આવી ગરીબીમાં કોણ અજાણ્યાનું બાળક રાખવા તૈયાર થાય ?
આખરે કોઇ આગળ ન આવ્યુ ત્યારે ત્રણેય બાળકો આગળ આવ્યા અને કીધુ કે આ બાળકીને એ લોકો મરવા માટે નહી છોડે અને એ લોકો જ રાખશે.
બધાને થયુ કે આ લોકો વળી ખુદ જ નાના છે તો એક બાળકને કંઇ રીતે પાલવશે અને એમના માં-બાપ -પરવાનગી પણ નહી જ આપે.એ વાત પણ જોકે સાચી જ હતી.
આખરે ડો.કૌલ અને ડાયેનાએ એ બાળકી ને દત્તક લેવાનું નક્કી કર્યુ. અને એ બાળકી ડો.કૌલના ઘરે જ ઉછરવા લાગી.
ડો.કૌલે બાળકોને સમજાવ્યુ કે પુજા પાઠ કરવા,મંત્રોના ઉચ્ચારણ કરવા,કર્મ કાંડ કરવા..નમાઝ અદા કરવી કે ગુરુદ્વારામાં સમયસર જવુ માત્ર એને જ ધર્મ કહેવો એ ખોટુ છે.પણ જેને સાચે જરૂર છે એને શક્ય હોય તો મદદ કરવી..,કોઇનું બુરૂ ન કરવુ,પાપ ન કરવુ..,બેઇમાની ન આચરવી અને ભુખ્યાઓને ભોજન આપવુ એ જ સાચો માનવધર્મ છે.
આપણે બધા જ ધર્મના રસ્તે ચાલવાનો ડોળ કરીયે છીએ…પુજા,પ્રાર્થના,ધર્મગુરુઓના પ્રવચન સાંભળીએ છીએ…ધર્મ ગ્રંથો વાંચીએ છીએ કારણ કે આપણે બધા જ ઇશ્વરથી ડરીએ છીએ..એક અજાણ્યા ડરની નીચે આપણી સાહજીકતા ચગદાઇ જાય છે આપણે ધર્મપ્રિય નહી પણ ધર્મ ભીરુ છીએ.અને આંડબરનો આંચળો ઓઢીને જીવતા શીખી જઇએ છીએ.અને જો કંઇ સારુ કરીયે તો ગાઇ વગાડીને બધાને કહેતા ફરીએ છીએ આપણને વાહ-વાહ લુંટવી ગમતી હોય છે…અને આ બધાની અંદર જે સાચેસાચ કરવાનું છે એ સહજતાથી અવગણી કાઢીએ છીએ
અને બધા જ બાળકો હંમેશા આ માનવ ધર્મનુ પાલન કરશે અને ધર્માંધ નહી બને ની પ્રતિજ્ઞા લે છે.

 

 

જેલમનાં ભૂરા પાણીનો રંગ રાતો (૪) વિજય શાહ

લોહાર વાડી ની વસ્તી કહીએ તો ૫૦ જેટલા ઘર અને બસો જેટલો માનવ સમુદાય. નાનકડા ગામમાં મંદિર, મસ્જીદ અને ગુરુદ્વારા તેથી સવાર પડેને હલચલ ચાલુ થઈ જાય  જનક શાસ્ત્રી મંદિરનો પૂજારી, સવારના પહોરમાં ઘંટડીનાં મધુર.રણકાર વચ્ચે શીવ સ્તોત્રમ સંભળાતું હોય.ગામના ઘરોમાંથી સવારના પૂજન, અર્ચન માટે દુધ અને પાણી આવતું હોય. માળી તાજા ફુલો લાવતો હોય
આવું જ ચિત્ર મસ્જીદનુ પણ જણાય. બાંગ પોકારતી હોય અને મુસ્લિમ બિરાદરો નમાજ પઢવા જતા હોય.
ગુરુદ્વારામાં પણ ગુરુબાની ગવાતી હોય અને ભંડારા માટે વાસણો ધોવાતા હોય .આવી સુંદર પ્રભાત વખતે જેલમનો ધીમો ખળ ખળ અવાજ એક સુંદર તાલ પુરાવતો રહેતો હોય. જનક શાસ્ત્રી અને રફીક એક જ ફળીયામાં રહે, તેમનાં ઘરથી થોડે દુર બેઠા ઘાટ નો ડૉ. જોસેફ કૌલ અને ડાયેનાનો બંગલો.
અહીં જેલમનું પાણી સ્પષ્ટ દેખાય અને આકાશનું પ્રતિબિંબ પડે એટલે સ્ફટિક જેવું સ્વચ્છ પાણી ભુરો રંગ પકડે.  નદીની ઉત્તરે હિમાલયની પહાડી નજરે પડે. સવારનું પહેલું કિરણ હિમાલયની ટોચને પ્રકાશમાન કરે તે વખતે જેલમ નદીને કિનારે ઝાકળ બુંદો હીરાની જેમ ચળકી ઉઠે. ચિનારનાં વૃક્ષો લીલીધાર  ઉપસાવતા અદભુત દ્રષ્ય ઉભુ કરે. આ દ્રષ્યથી મોહિત થયેલા કોલ અને ડાયેના,  છેલ્લા વિશ્વયુધ્ધ પછી  રીટાયર થઈ લોહારવાડીમાં જ સ્થાયી થઈ ગયા હતા.
નિવૃત્ત જીવન જીવતા મીલીટરીના ડૉક્ટર આમતો મીશનરીઝ  હતા. દેશ અને વિદેશની ખબર રાખતા ડો. કૉલે એક રૂમ છોકરાઓને પ્રાથમિક અક્ષરજ્ઞાન માટે ફાળવ્યો હતો. બીજા રૂમ માં ડાયેના નિઃશુલ્ક પ્રથમિક દવાખાનુ ચલાવતી હતી
બે ઘોડાની બગી, બે ગાયો, ડાઘીયો કુતરો જોહની અને ગુરખા નોકર દંપતીનો બંગલામાં વસ્તાર. મીલીટરીમાંથી તેમને મળેલ ખખડ્ધજ જીપમાં તેઓ મુખ્ય શહેર મુઝફરપુર સાથે જોડાએલા રહેતા.
ક્રિશ્ચયન હોવાને નાતે દરેક રવીવારે તેમને ત્યાં નાનક્ડી સભા ભરાતી. બીસ્કીટ  યા કેક કોફી સાથે ડાયેના બનાવતી. ૧૦ થી ૧૨ વાગ્યા સુધી સ્કુલ ચાલતી . બપોરના ૩ વાગે બે કલાક અલક મલક્ની વાતો થતી. આખી દુનિયા ફરેલા દંપતિનું ગામમાં માન બહુ હતું. પેન્શનની આવકહતી અને ધર્મની ચર્ચાઓ સાથે માનવતાની અલકમલકની વાતો કરતા..
આવા એક રવીવારે ત્રણના ટકોરે બેઠક જામવાની શરુઆત થઈ હતી.જહોની ને રૂમમાં પુરીને ગુરખો બહાર નિકળી ગયો હતો.  આજે કોલ સાહેબ વિજ્ઞાનની વાતો કરવાના હતા ત્યારે ધારણા કરતા વધુ માણસો આવ્યા હતા.ખોંખારો ખાઈને સૌનું ધ્યાન દોરતા કોલ સાહેબે તેમના સમયની ટેલીફોનની વાત શરુ કરી.
એલેક્ઝાંડર ગ્રેહામ બેલ ની વાત શરુ કરી. બેલના કાંઈક કેટલાય પ્રયત્નોને અંતે તેઓ એક સ્થળે ઉચ્ચરાયેલા શબ્દો, બીજે સ્થળે સંભળાઈ શકે તે પ્રયોગમાં  સફળ થયા. આશરે ૨૦૦૦ પ્રયોગો પછી સફળતા સાંપડિ હતી. કોઇકે તેમને પુછ્યુ તમે કંટાળી નહોતા ગયા ત્યારે એલેકઝાંડર ગ્રેહામ બેલ બોલ્યા ના , ‘હું  તમને ૨૦૦૦ વાર પ્રયત્ન કર્યા પછી ફોન કેમ સંભળાતો ન હતો તેના કારણ આપી શકું છુ’.

બટક બોલી નાની ફાતિમાંથી ના રહેવાયુ.” આપણે હોઇએ તો તરત જ કહીએ આ કામ અશક્ય છે”.
કોલ સાહેબે વાતનું અનુસંધાન પકડતા કહ્યું કહે છે ને કરતા જાળ કરોળીયો ભોંય પડી પછડાય.એણે દરેક પ્રયત્નોમાં ભીત ક્યાં સપટ છે ને ક્યાં ખરબચડી છે તે શોધી લીધુ અને સાંજ સુધીમાં તે ભીતનાં ઉચ્ચા ખુણે બેઠો હતો.તેમ દરેક પ્રયત્નોની નિષ્ફળતા માં તેમણે નવું શોધી લીધુ હતુ આ ત્રૂટીઓ દુર કરતાં કરતાં તેમણે તેમના સાથીદાર સાથે વાતો કરતા પહેલ એક માઈલ પછી, ૫૦ માઇલ પછી ,૫૦૦ માઈલ અને છેલ્લે ૧૦૦૦ માઈલનું અંતર કાપ્યુ હતું. આ બધુ કરવા માટે વાયર બાંધ્યા હતા. કરણ મુગ્ધ ભાવે જોઇ રહ્યો હતો
૧૮૭૭ની શોધ માનવ જાતને કેટલી ઉપયોગી થઈ રહી હતી. વાત તો પુરી થઈ ગઈ હતી પણ હવે ચર્ચા શરુ થવાની હતી.

જનક શાસ્ત્રી એ કહ્યું વિશ્વયુધ્ધો થતા હતા તેના કારણોમાં એક કારણ  એવું હતું કે,’ બે નેતાઓ વચ્ચે ત્વરિત વાતચીત ના થાય, તેનું તત્કાલ નિરાકરણ ના  આવે ત્યારે બુધ્ધી અવળી દિશા પકડે.’
રફીકે કહ્યું, બીજું કારણ ભાષા પણ હોઇ શકે,’ જાપાને અમેરિકા ઉપર હુમલો કર્યો ત્યારે દુભાષિયા એ કહ્યું શું અને જાપાનીઓ સમજ્યાં શું ? અને પર્લ હાર્બર ઉપર હૂમલો કર્યો’.
નાનકડું ગામડું પણ વાતો આખી દુનિયાની કરે ત્યારે ધન્યવાદ આપવાના હોય તો ડો કોલની  આવી બેઠકોને આપવા પડે. પાંચ વાગ્યે ચર્ચા પુરી થાય ચા કોફી અને નાસ્તો આવે ત્યારે આવતા રવિવારનો વિષય નક્કી થાય. આવતા રવિવારનો વિષય “સંપ” નક્કી થયો.
સૌને ચટ્પટી હતી કે સંપ વિષય ઉપર શું ચર્ચા થશે. ડૉ કોલ નોર્વેનાં હતા. મીલીટરી તાલિમ તેમની બ્રીટનમાં થઈ હતી. તેઓ રીટાયર પણ બ્રિટીશ આર્મીમાંથી થયા હતા.
બીજો રવિવાર આવ્યો. બેઠક્માં આ વખતે માણસ વધારે હતા.લોકોને ચટ્પટી થતી હતી. ગોરો છે એમની જાતનું ખેંચશે કે ઉપદેશો આપશે.એક જણે તો શરત લગાડવાની તૈયારી બતાવી કે કોલ સાહેબ ગોરાનું જ ખેંચશે.
કોલ સાહેબે સંપ માટેનું ભાષણ શરુ કરતા પહેલા સરદાર પટેલને સંભાર્યા. સરદાર પટેલ કહેતા “ મુઠીભર બ્રિટિશરો આખા ભારત પર શાસન કેવી રીતે કરી શકે? સંપનો અભાવ બે રજવાડાને લઢાવે પછી તેમને સંરક્ષણ આપશું તેમ કહી રાજ્ય ને પચાવી પાડવાની બે બીલાડી અને વાંદરાની નીતિ કહી સમજાવી ત્યારે સ્તબ્ધતા હતી અને કહે હું ગોરો જરૂર છું પણ બ્રિટિશર નથી અને તેમની સાથે આખી જિંદગી કામ કર્યું છે તેથી આ વિષયે વિચારો બહું સ્પષ્ટ છે.
ખોંખારો ખાઈને તેમણે વાત આગળ ધપાવી ગાંધીજી આ વાતને બહુજ તાર્કિક રીતે આગળ વધારે છે…અસ્પૃશ્યતા નિવારણની વાતોમાં અને ધર્મ ની વાતોમાં તેઓ પહેલા પ્રાધાન્ય દેશને આપે છે. સ્વરાજ્યને આપે છે.દેશમાંથી ઢસડાતું જતું ધન દેશના કામેમાં વપરાય તે અગત્યનું છે,
તે કેવી રીતે થાય?
ભારત એક થાય તો…
એક કેવી રીતે થાય?
ત્યાં સૌની જાણીતી વાર્તા ઈસપ ક્થાઓનો ટેકો મળ્યો…હવે વાત જનકભાઇએ સંભાળી…
જાળમાં ફસાયેલા કેટલાય નિર્દોષ પારેવડા એકી સાથે ઉડ્યા તો તેઓ જાળ લઈને ઊડી શક્યા..જો તેઓ ના ઉંચ નીચ ગરીબ અને તવંગરનાં ઝઘડાંમાં પડ્યા હોત તો શીકારી ની જાળમાંથી બચી શક્યા હોત? અત્યારે આપણો દેશ પણ બ્રિટિશરોની જાળમાં ફસાયેલો છે. આપણે પણ સાથે ઉડવુ છે..વિદેશી વસ્તુઓ વાપરવાનું છોડો અને ખાદી વાપરો,,ભાષાનું વૈવિધ્ય..ધર્મનું વૈવિધ્ય બધુ તેની જગ્યાએ યોગ્ય છે પણ તે નબળાઈ ન બનવા દો ભારતિય હોવાનું ઝનુન સહુથી પહેલું આવશે તો આપણે પક્ષીઓની જેમ જાળ લઈને ઉડીશું
રફીક પણ પેલા પાંચ છોકરા ને લાકડીની વાત લાવ્યો..છુટી લાકડીઓ ટુટી ગઈ અને ભેગો ભારો ના તુટ્યો. કોઇ તો ગમે તે કહે પણ આપણી બુધ્ધી સાબુત છે ને?
જયારે ગુરુશરણ સિંઘ પણ પાંચ આંગળીઓ એક થઈ જાય તો મુઠી બને વાળી વાત લાવ્યો.લોભ લાલચ અને સરનાં ખિતાબો આપીને ઉંચ અને નીચના ભાગલા પડ્યા
બેઠક પુરી થવાની હતી ત્યારે ડાયેના બોલી બહુ વાતો તો થઈ પણ નિતારણ તો કોઈ કહો.. આપણે શું કરવું જોઈએ.
એક જણ કહે-સંપ ત્યા જંપ નો નારો બુલંદ કરવો જોઈએ
બીજો કહે ધર્મમાં ક્યાય ઉચ નીચના ભેદ ભાવ ના હોવા જોઇએ.
ત્રીજો કહે પહેલો સગો પાડોશી અને પછી આપણા ગામનો વાસી
ચોથો કહે સૌથી પહેલા તો દેશની વાત દેશભાવના પ્રબળ હોવી જોઇએ,
હવે જરુરી વાત એ હતી કે આ બધી વાતો સોડાવોટરના ઉભરા જેવી સાબિત ન થાય તે માટે ડાયેના એ સૌની પાસે વચન લેવડાવ્યું અને વંદે માતરમ ગવડાવ્યુ
દેશપ્રેમનો દાણો ચંપાઈ ગયો દેશદાઝ ગામ આખામાં ચંપાઈ ગઈ હતી હવે જરુરી વાત એ હતી કે ગામમાં વતનપ્રેમનો જે જુવાળ જાગ્યો તે સચવાઇ રહે.તે હેતૂ થી જનકભાઇ બોલ્યા
હું આજથી ખાદી પહેરીશ.
પછી બીજો અવાજ આવ્યો હું ખાદી કાંતીશ
ત્રીજો અવાજ આવ્યો પરદેશી કપડાની હોળી કરીશ
ચોથો અવાજ આવ્યો કર સામે સવિનય અસહકાર કરીશું
પાંચમો અવાજ ધરતી આપણી મહેનત આપણી અને સરકાર મહેસુલ ઉઘરાવે એ ન ચાલે..
.લોહારવાડી જાગી ગયુ હતૂ . તેના પડઘા અજુ બાજુ પડવા માંડ્યા.
સરકારનાં મહેસુલ અધીકારી ખાલી હાથે પાછા ગયા
એજ ભણકારા બાજુનાં ગામોમાં પણ પડ્યા…પોલિસ આવી પણ હવે જનતા જનાર્દન જાગી ગઈ હતી.

 

એક છત નીચે સમાતાં નથી…પ્રીતિ એ. શાહ

એક છત નીચે સમાતાં નથી…

ધરા અને નીલનો કોઈ રીતે મેળ બેસે તેમ જ નહતો. કયાં ધરા અને કયાં નીલ…. ધરા રૂપ-રૂપનાં અંબાર સમી…જાણે સ્વર્ગમાંથી કોઈ પરી ધરતી પર ન ઊતરી આવી હોય… હોલીવુડની હીરોઈનને પણ હંફાવે એવું એનું રૂપ-સૌંદર્ય… અંધારામાં ઊભી રાખી હોય ને તો ય જાણે કોઈ હીરો ઝગારા મારે ને એમ ઝગમગે… અને નીલ ? આકાશમાંથી વરસાદ વરસવાની તૈયારી કરી રહેલાં કાળાં ડિબાંગ વાદળાં જેવો… નીલને  અજવાળામાં ઊભો રાખ્યો હોય ને તોય કોઈ માણસની પ્રતિકૃતિ હોયને એવો ભાસે…આમેય ધરા એટલે ધરતી અને નીલ એટલે આકાશ. ધરતી અને આકાશનો ભલા કોઈ મેળ હોઈ શકે ખરો ? ના, પણ મારા નીલને પરણાવીશને તો ધરા સાથે જ… અનીતાબેન આવી જીદ લઈને બેઠાં. સુશીલભાઈએ અનીતાબેનને ઘણાં સમજાવ્યાં… પણ માને તે બીજાં… અનીતાબેન નહિ. અનીતાબેને બધી તપાસ કરાવી અને ધરાની જન્મ-કુંડળીયે મંગાવી લીધી.    અનીતાબેને  તેમની  બહેનપણીની દીકરીનાં લગ્નમાં ધરાને જોઈ. ત્યારે બસ, જોતાં જ રહી ગયાં… ત્યારથી ધરાને પોતાનાં દીકરા નીલ સાથે પરણાવવાં બેબાકળાં બની ગયાં છે…
*     *     *     *     *     *     *     *

જુઓ, આજે ધરા અને એના પપ્પા આવવાના છે. તમે તો આજે કાંઈ બોલતાં જ નહિ. બોલતાં-બોલતાં અનીતાબેન રસોડામાં જતાં રહયાં.

આમ તો, આટલાં વર્ષોમાં કયારેય આ રીતે હુકમ નથી ચલાવ્યો. પણ આજે, વહુઘેલી થઈ ગઈ છે વહુઘેલી… સુશીલભાઈ આછુ મલકાતાં બબડયાં.

ધરા એના પપ્પા સાથે આવી પહોંચી. અનીતાબેને ખૂબ જ આગતા-સ્વાગતા કરી… અનીતાબેન વૈભવી ઠાઠમાઠથી ધરાને લલચાવવાનો એકેય પ્રયાસ છોડવા નહોતાં માંગતા. એટલે જ તો ધરાને આખો બંગલો બતાવવા લઈ ગયા. અને તેથી જ નીલને પણ ધરાના આવ્યાના બે કલાક પછી જ ઘરે આવવાની ચેતવણી આપી દીધી હતી.

હવે ચોંકવાનો વારો ધરાનો હતો. ‘મા’ વગરની, સામાન્ય ઘરની, નાનકડાં ગામડાંમાં રહેતી ધરાએ મુંબઈનાં જૂહુ વિસ્તારનાં વૈભવી બંગલાની કલ્પના જ કયાંથી કરી હોય…ધરા બંગલાને એવી રીતે જોતી જાણે કોઈ સોનેરી સપનું ન જોતી હોય… કે કદાચ, કોઈ ફીલ્મી સેટ ન નિહાળી રહી હોય…કે પછી કોઈ રાજમહેલમાં પ્રવેશી છે… વૈભવી કિલ્લા સમાન બંગલાને નિહાળતા જ ધરા પોતાની જાતને ભાગ્યશાળી માનવા લાગી… તેને આજે ઈશ્ર્વરે આપેલાં રૂપની કિંમત સમજાઈ…

ધરાનાં પપ્પા પણ વિચારવા લાગ્યાં કે કોઈકે સાચું જ કહયું છે, કે દીકરી પોતાનું નસીબ લઈને આવે છે. મારી દીકરી આ ઘરમાં આવશે તો રાજ કરશે. ખરેખર, મારી ધરા ખૂબ નસીબવાળી છે…

આપનો દીકરો કયાંય દેખાતો નથી ?… કયાંક બહાર ગયો છે કે શું ? આખરે ધરાનાં પપ્પાએ પૂછી જ લીધું…

અરે, હમણાં આવતો જ હશે. આજે એ કાંઈક કામમાં ગૂંચવાઈ ગયો છે. તમે નિરાંતે ચા-નાસ્તો કરોને, ત્યાં સુધીમાં આવી જશે…

ડોરબેલ વાગી ને અનીતાબેન દરવાજો ખોલવા ઊભા થયા. બધાંની નજર દરવાજા તરફ મંડાઈ… જેવો નીલ ઘરમાં પ્રવેશ્યો કે તરત જ ધરાની આંખો પહોળી થઈ ગઈ. એકીટશે નીલની સામે જોવા લાગી… થોડીવાર સુધી તો કોઈ કાંઈ બોલ્યું નહિ…વાતાવરણ એકદમ ભારે થઈ ગયું… પરિસ્થિતિ પામી ગયેલા અનીતાબેને વાતની શરૂઆત કરતાં કહયું; આ મારો દીકરો નીલ… ખૂબ જ હોંશિયાર છે… ભણવામાં હંમેશા અવ્વલ નંબર સાથે પાસ થાય…સ્કુલમાં તો ઠીક, કોલેજમાં પણ ફસ્ટૅ આવ્યો છે… ગોલ્ડ મેડલિસ્ટ છે… પણ એને એનું સહેજેય અભિમાન નથી…સ્વભાવે સૌમ્ય અને એકદમ શાંત છે…મારો એકનો એક દીકરો છે…. મેં એને એકલા લાડ જ નથી લડાવ્યા.. દુનિયાદારી પણ શીખવી છે…ભલે અમે મોટા શહેરમાં રહેતા હોઈએ પણ, સારા સંસ્કારોનું સિંચન કર્યું છે…બાળકોને સારા સંસ્કારો તો ઘરમાંથી જ આપવા પડે ને ? અનીતાબેન એકીશ્ર્વાસે ઘણું-બધું બોલી ગયા…

ધરાનાં પપ્પાએ કહયું, જલ્દી બન્નેની મીટીંગ પતાવીએ… અમે કયારનાં આવ્યા છીએ… વળી, અમારી ટ્રેનનો સમય પણ થઈ જશે…

ધરા અને નીલની મીટીંગ ગોઠવાઈ… ધરા તો એટલી બધી ડઘાઈ ગઈ હતી કે શું વાત કરવી ? તેની તેને કાંઈ સમજ જ ન પડી. એટલું જ નહિ, નીલે જે કાંઈ સવાલ કર્યા, તેના હ.. હં.. હા.. ના.. થી વિશેષ તે કાંઈ બોલી જ ન શકી. જાણે તેની સમજવાની, બોલવાની કે વિચારવાની શક્તિ જ ક્ષીણ થઈ ગઈ હતી…

ધરા અને એના પપ્પા પોતાના ઘરે જવા રવાના થયાં. રસ્તામાં બાપ-દીકરી બન્નેમાંથી કોઈ કાંઈ બોલ્યુ નહિ…ઘરે પહોંચીને બે દિવસ સુધી મૌન છવાયેલું રહયું…કેમ કે બન્ને બાપ-દીકરી એવા તો આઘાતમાં સરી પડયા હતા કે કોણ, કોને, શું કહે ? તે જ નહતું સમજાતું…

બેટા ધરા, પછી તેં શું વિચાર્યું ? આખરે ધરાનાં પપ્પાએ ધરાને પૂછી જ લીધું…

શેનું, શું વિચાર્યું પપ્પા ? ધરા હજુ આઘાતમાંથી બહાર જ નહોતી આવી…

નનનનીનીલની વાત કરું છું બેટા…થોથવાતી જીભે ધરાનાં પપ્પા બોલ્યા…

પપ્પા એ તો, ધરા પણ શું કહે ? તેને કાંઈ સમજાયું નહિ…

બેટા, બિલકુલ ઊતાવળ નથી.. શાંતિથી વિચારજે…

પપ્પા, એમાં વિચારવાનું શું ? મને એ છોકરો બિલકુલ પસંદ નથી…

હા બેટા, હું તારી વાત સમજું છું… પણ, તું શાંત ચિત્તે વિચારજે…જિંદગીમાં બધી વસ્તુ મનગમતી ન મળે…કંઈક તો જતું કરવું જ પડે… ધરાનાં પપ્પાએ ધરાને સમજાવી…

પણ પપ્પા, તમે છોકરો તો જુઓ…મારો ને એનો કયાંય મેળ બેસે એમ જ નથી…

હા, તારી વાત સાચી છે. પરંતુ, જો તો ખરી, એના મમ્મી-પપ્પાનો સ્વભાવ કેટલો સરસ છે. ખાસ કરીને તેની મમ્મીનો સ્વભાવ… ખાનદાની, સંસ્કારી કુટુંબ છે… રૂપિયા-પૈસાનું લેશમાત્ર અભિમાન નહિ…મને લાગે છે, તું ત્યાં બહુ જ ખુશ રહીશ…

પપ્પા, તમે એમની જાહોજલાલીથી અંજાઈ ગયા છો…  ના, ના, ધરા તું બધી વાતે સુખી થતી હોય તો આ એક વાત છોડી દે…

ના પપ્પા, લોકો શું કહેશે ? ‘કાગડો દહીંથરું લઈ ગયો’…

ધરા, ધરા, એમ તું ઉતાવળ ન કર… શાંતિથી વિચાર… લોકો થોડા દિવસ બધું બોલશે… આમેય લોકોના મોઢે કંઈ તાળા મારવા થોડાં જવાય છે… કોઈ શું કહેશે ? એ બીકે તારે તારું ઊજ્વળ ભવિષ્ય ધૂળમાં રોળી નાંખવાનું ?…

આમ ને આમ, થોડાક દિવસો સુધી બાપ-દીકરી વચ્ચે સંવાદ ચાલતો રહે છે…અનેક વાર એકબીજા સાથે તકૅ-વિતકૅ, પરામર્શ કર્યા પછી પૂરો નિર્ણય ધરા પર છોડવામાં આવે છે…

ધરાનાં પપ્પા ચિંતાગ્રસ્ત ચિત્તે ડ્રોઈંગરૂમમાં આંટા મારી રહયા છે. સુશીલભાઈના ફોનનો શું જવાબ આપવો ? ધરાનો જવાબ શું હશે ? તેને શું વિચાર્યું હશે ? મનમાં ને મનમાં બબડે છે…

ધરા, બેટા ધરા, ઉત્સુકતાવશ્ ધરાનાં પપ્પાએ બૂમ પાડી…

એ આવી પપ્પા, શું થયું ? કેમ ? આમ, અધીરાઈથી બૂમો પાડો છો ?

બેટા, હમણાં સુશીલભાઈનો ફોન આવ્યો હતો…કહેતાં હતાં, અમારી ‘હા’ છે… અને પૂછતાં હતાં ? તમારી શું ઈચ્છા છે ? બોલ બેટા, તું શું કહે છે  ?

પપ્પા, તો મારી પણ ‘હા’ છે…બોલતાં-બોલતાં ધરાની આંખમાંથી આંસુ સરી પડયાં. ને તે એનાં પપ્પાને ભેટી પડી…

નીલ અને ધરાનાં ઘડિયા લગ્ન લેવાયાં…ખૂબ ધૂમધામથી, રંગેચંગે લગ્નોત્સવ પૂરો થયો…આટલી રૂપાળી પત્ની મળવા બદલ નીલ  ધરાથી ખુશ હતો…ધરા નીલના દેખાવને બાદ કરતાં બીજી બધી રીતે બહુ ખુશ હતી…ટૂંકમાં, બન્ને ખૂબ ખુશ હતાં…

લગ્નનાં ચાર-ચાર વર્ષ વીતી ગયાં છત્તાં હજુ સરખી રીતે રસોઈ બનાવતાં નથી આવડતી ? તને એટલી ખબર નથી પડતી કે મને કેવું જમવાનું જોઈએ છે ? એક કામ તું સરખી રીતે નથી કરી શકતી ? ઘરમાં આટલાં નોકર-ચાકર છે… બધું જ કામ તારે એ લોકો પાસે જ કરાવવાનું છે. એટલું  પણ  તને નથી આવડતું ? આટલાં વરસોમાં તું એટલું પણ નથી શીખી શકી ? નીલ ગુસ્સામાં તાડૂકયો…

પહેલીવાર નીલનો ગુસ્સો જોઈને ધરા સહેજ ડઘાઈ ગઈ… હા, તે નથી આવડતું… તને કહયુંને, હું શીખી લઈશ… અને હા, આવડે તો છે જ પણ તને જોઈએ એવું નહિ… તને મમ્મીનાં હાથની ટેવ પડી ગઈ છે ને એટલે મારા હાથનું પસંદ નથી એમ કહેને… ધરાએ પોતાની જાતને સંભાળતા ધીમેથી પ્રત્યુત્તર વાળ્યો…

એક અઠવાડિયાથી નીલ અને ધરા વચ્ચે ઝઘડો ચાલી રહયો છે. લગ્નનાં ચાર વર્ષ સુધી બન્નેમાંથી એકેયે કયારેય ઘર વિશે કાંઈ વિચાર્યું જ નહોતું… લગ્ન થયાં ત્યારથી બન્નેએ બસ ફર્યા જ કર્યું છે… કયારેક કુલુમનાલી, કયારેક માથેરાન, કયારેક ગોઆ-મહાબળેશ્ર્વર તો કયારેક કેરાલા…ભારતનો એકેય ખૂણો બાકી નથી રાખ્યો…આ ચાર વર્ષમાં ચાર ટૂર તો ફોરેનની કરી છે…બાકીનાં દિવસોમાં સાંજ પડયે કયારેક કોઈકની બથૅ-ડે પાર્ટી તો કયારેક કોઈકની મેરેજ એનીવર્સરી…કંઈ જ ન હોય તો જૂહૂ બીચ તો છે જ…બન્નેએ ભાગ્યે જ કોઈકવાર ઘરે ડીનર લીધું હશે…અનીતાબેન કહેતાં કે વરસાદની સીઝન છે તો રેઈનકોટ કે છત્રી લઈને જાવ…નીલ રેઈનકોટ લઈ જતો ને ધરા છત્રી… પણ  રેઈનકોટ ખૂલતો જ નહિ, એમનો એમ જ રહેતો. કેમકે બન્ને એક જ છત્રીમાં સમાઈ જતાં…બન્ને એકબીજામાં એવા ખોવાઈ જતાં કે આસપાસનું ભાન જ ન રહેતું…

હવે, સવાલ એ ઉભો થાય છે કે તો પછી આજે શું થયું આમ બન્ને ઝઘડે છે કેમ ? અરે ભાઈ, એનું કારણ એ છે કે, અઠવાડિયા પહેલાં જ અનિતાબેનને એટેક આવ્યો છે…એટલે એક અઠવાડિયાથી અનિતાબેન હોસ્પિટલમાં એડમીટ છે…ઘરની બધી જવાબદારી ધરા પર આવી પડી છે… આમ તો, એને ખાસ કાંઈ કરવાનું નથી હોતું…ઘરનું બધું જ કામ નોકરો કરી જ લે છે…ધરાએ તો બસ, કામ ચીંધવાનું, ને એ કામ બરાબર કરે છે કે નહિ તેનું  ધ્યાન રાખવાનું હોય છે…તદ્ઉપરાંત માર્કેટમાંથી જે કાંઈ લાવવાનું હોય તેનું લિસ્ટ બનાવવાનું હોય છે… બે જણનું એટલે કે ધરાનું ને નીલનું જમવાનું બનાવવાનું…કેમ કે અનીતાબેન અને સુશીલભાઈનું જમવાનું હોસ્પી.ની નજીક રહેતાં તેનાં મામાનાં દીકરાનાં ઘરેથી જ જતું…

સુશીલભાઈ અનીતાબેનને હંમેશા કહેતાં તું ધરાને આપણા ઘરની રીતભાત શીખવી દે…કયારેક ભારે પડી જશે… અનીતાબેન કહેતાં શીખશે… હજુ તો એની હરવા-ફરવાની ઉંમર છે. છોકરાં-છૈયાંવાળી થશે પછી એને ઘર-ગૃહસ્થી સંભાળવી જ પડશે ને ?…ભલે ને બન્ને જણ હમણાં ફરી લે. એમાં ખોટુંયે શું છે ?…

આમ, અનીતાબેને જ કયારેય ધરાને કોઈ કામ ચીંધ્યું જ નહોતું… તેથી જ આજે ધરાને કોઈ કામની સૂઝ નહોતી પડતી…બાકી, નાનપણમાં જ ‘મા’ ને ગુમાવી દીધા પછી સમજણી થઈ ત્યારથી ઘર અને પપ્પાની જવાબદારી ધરા એ જ તો સંભાળી લીધી હતી…એટલે જ અનીતાબનને વિશ્ર્વાસ હતો કે ધરા ગમે ત્યારે ઘરની જવાબદારી સંભાળી લેશે… બન્યું પણ એવું જ, ઓચિંતા જ અનિતાબેનની તબિયત બગડતાં ઘરની બધી જવાબદારી ધરાએ સ્વીકારી લીધી હતી…પણ નીલ હંમેશા ધરાની સરખામણી તેની મમ્મી સાથે કરતો…એની મમ્મી કરે એવાં જ કામની અપેક્ષા ધરા પાસે રાખતો… ને ધરા નીલની ઈચ્છા પૂરી કરવામાં ઊણી ઉતરતી. તેથી જ બન્નેના મન ઉચાટ અનુભવતા હતાં…

નીલ અને ધરા વચ્ચે ઝઘડો એટલો બધો વધી ગયો હતો કે આજે તો નીલે ધરાને કહી જ દીધું કે તું આ ઘરમાં રહેવાને લાયક જ નથી..તું ગામડાંની ગમાર તે ગમાર જ રહેવાની…તું નાના ઘરમાં જ શોભે…આનાથી પણ કંઈક વિશેષ શબ્દો નીલ ગુસ્સામાં ને ગુસ્સામાં બોલી ગયો…ને ઘરની બહાર નીકળી ગયો..

નીલનાં શબ્દો ધરાનાં હ્રદયની આરપાર નીકળી ગયાં..ધરા ઘર છોડીને એનાં પપ્પાના ઘરે જવા તૈયાર થઈ ગઈ…એને પણ નીલને કહી દીધું, હું પણ તારી સાથે રહેવા નથી માંગતી…એક છત્રીમાં સમાઈ જનારા આજે એક છત નીચે સમાતાં નથી…

ધરા બેગ લઈને બેડરૂમમાંથી ડ્રોઈંગરૂમમાં આવી. એટલામાં અનીતાબેન ઘરમાં પ્રવેશ્યા.

કયાંક બહાર જાય છે કે શું બેટા ? અનીતાબેને ધરાને પૂછ્યું.. ધરા તો ફાટી આંખે અનીતાબેનને જોઈ જ રહી..તેને તો કલ્પના પણ નહતી કે આમ, અચાનક અનીતાબેન હોસ્પીટલમાંથી ઘરે આવી જશે…અરે ! મમ્મી, તમે આવી ગયા ?..તમારી તબિયત કેમ છે ? કાલે હું  હોસ્પીટલ આવી ત્યારે તો ડૉક્ટરે આજે સાંજે રજા આપવાની છે એમ કહયું હતું ને ? મને જણાવ્યું પણ નહિ ? હું તમને લેવા આવત ને ? એટલામાં જ પાછળ સુશીલભાઈ પ્રવેશ્યા અને તેમની પાછળ નીલ ખિસ્સામાં હાથ નાંખીને ઉભો રહયો. ધરાએ નીલને જોઈને મોઢું ફેરવી દીધું…

કયાંક બહાર જાય છે બેટા ? અનીતાબેને  ધરાને ફરી વખત પૂછ્યું… મમ્મી એ…તો…હું….કહેતાં-કહેતાં ધરા શું બોલવું તેના માટે શબ્દો ગોઠવતી રહી… અનીતાબેને ધરાને અધ:વચ્ચે જ અટકાવીને કહયું; નીલે મને બધી જ વાત કરી છે…હવે હું આવી ગઈ છું ને બધું જ બરાબર થઈ જશે.. મેં તારા પપ્પાને પણ ફોન કરી દીધો છે. ધરા તમને બહુ જ યાદ કરે છે. થોડા દિવસ તારા પપ્પા આપણી સાથે જ રહેશે…

ઓહ ! મમ્મી, કહેતાં ધરા દોડીને અનીતાબેનને બાઝી પડી…મમ્મી કેવાં હોય એની તો મને ખબર નથી ? પણ ચોકકસ તમારા જેવાં જ હશે…બોલતાં-બોલતાં ધરાની આંખો હર્ષાશ્રુથી છલકાઈ ગઈ…

આંખો લૂછતાં-લૂછતાં ધરા બોલી, મમ્મી, તમારે જેને કહેવું હોય તેને કહી દેજો.. જ્યાં સુધી મારા મમ્મી એકદમ સાજા નહિ થઈ જાય ને ત્યાં સુધી, ક્યાંય પણ ફરવા જવાનું હોય કે પાર્ટીમાં જવાનું હોય બધાનું બધું જ કેન્સલ…અને હા, જયાં સુધી હું ઘરનું બધું કામ ન શીખી લઉં ને ત્યાં સુધી હું તો ક્યાંય નહિ જઉં…

જેને જવું હોય તે જઈ શકે છે… ધરા નીલની સામે ત્રાંસી આંખે જોઈને બોલી…

અનીતાબેન અને સુશીલભાઈના હાસ્ય સાથે નીલનું હાસ્ય પણ ભળ્યું ને બધાંનાં હાસ્યથી બંગલો ગૂંજી ઊઠે છે…

ઓહ ! મારી વહાલી દીકરી, કહીને અનીતાબેન ધરાને માથે હાથ ફેરવે છે…

પ્રીતિ એ. શાહ

( ‘અમી-પ્રીત’ )

ફાધર્સ ડે – રોહિત કાપડિયા

           

   સમજણો  થયો ત્યારે જ ખબર પડી કે મને રાજકુમારની જેમ ઉછેરવા મારાં પપ્પા ખુદ કંગાળ અને તકલીફોથી ભરેલું જીવન જીવ્યાં હતાં.મેં પૂંછયું “પપ્પા,તમે આવું કેમ કર્યું ?મારા માટે તો તમારો પ્રેમ જ બસ હતો.” પપ્પાએ હસીને કહ્યું “બેટા,શૈશવનાં સંસ્મરણો જીવનભરનો અમૂલ્ય ખજાનો હોય છે.હું તારાં એ ખજાનાને ફૂટી કોડીઓથી નહીં પણ સોનામહોરોથી છલકાવવા માંગતો હતો.તું ખુશ છે ને ? ને,હાં !તારી ખુશીથી મને મળેલાં આત્મસંતોષની કિંમત પણ જરા એ ઓછી નથી.” આ છે પિતાનો ત્યાગ, પિતાનો પ્રેમ.

   માતાનાં પ્રેમ વિષે જે લખાયું છે તેની સરખામણીએ પિતાનાં વિષે ઘણું ઓછું લખાયું છે.માતા નવ મહિના પ્રસવનો ભાર વહન કરે છે,અને સંતાનને જન્મ આપ્યા પછી પિતાનું નામ આપી દે છે.તેનાં આ ત્યાગને કારણે જ પિતાએ હમેંશા પરદા પાછળ રહેવાનું પસંદ કર્યું છે. બાકી તો પિતાનો પ્રેમ,પિતાની લાગણી,પિતાની સંવેદના માતા જેટલી જ હોય છે.માતા માત્ર પ્રેમ, પ્રેમ અને પ્રેમ જ આપે છે તો પિતા પ્રેમની સાથે થોડી સખતાઈ પણ રાખે છે.સંતાનની જિંદગીને સક્ષમ બનાવવા પ્રેમની સાથે કરડાકીનો  તકલાદી બુરખો પહેરીને પિતા જીવે છે.માતા સતત સંતાનનું દયાન રાખે છે ને એને પંપાળે છે .તો પિતા એનું દયાન રાખતાં ક્યારેક થપ્પડ મારે છે ને પછી પંપાળે છે.માતા સતત એનું સંતાન પડી ન જાય,એને વાગી ન જાય તેનું દયાન રાખે છે તો પિતા ક્યારેક એને પડવા પણ દે છે અને પછી પાછાં ઉભાં થતાં પણ શીખવે છે .માતા હાથમાં તેડે છે, પિતા આંગળી પકડીને ચલાવે છે.માતા હાલરડાં ગાઈને સૂવાડે છે,પિતા આંખોમાં સપનાઓ જગાવે છે..માતા સંસ્કાર આપે છે તો પિતા સાચી સમજ આપે છે.પોતાના સંતાનોની ખુશીને માટે કાળી મજૂરી કરતા અને રાતોનાં ઉજાગરા કરતાં પિતા ક્યારે પણ એ વાતની ચર્ચા નથી કરતાં.સંતાનોની ઈચ્છા પૂરી કરવા પિતા પોતાની ઈચ્છાઓનું ગળું દબાવી દે છે.સંતાનની પ્રગતિમાં પોતાનું સુખ મેળવી લે છે. દુનિયામાં પિતા જ એક એવું પાત્ર છે કે જે ઇચ્છે છે કે એનો પુત્ર એનાથી પણ વધુ આગળ વધે.

   એ એક વિશ્વ વિખ્યાત શિલ્પી હતાં.પાષાણને એમનાં ટાંકણાનો સ્પર્શ થતાં જ એમાં પ્રાણ પૂરાઈ જતો.મોરનાં ઈંડાને ચિતરવા ન પડે,એ મુજબ એમનો પુત્ર પણ નાનપણથી જ આ કળામાં પારંગત થતો ગયો.પુત્રનાં હાથમાં પણ ગજબનો જાદુ હતો.એની આંખોને ખરબચડા અને ચિત્ર-વિચિત્ર આકારવાળા પત્થરોમાં પ્રતિમાનાં દર્શન થતાં.અને એ પાષાણને બેનમૂન શિલ્પમાં પરિવર્તિત કરી નાખતો.આખી દુનિયામાં એનાં શિલ્પના વખાણ થતાં .જો કે એને એક વાતનો ખૂબ જ અફસોસ હતો કે એનાં પિતા એની હરેક શિલ્પકૃતિમાંથી કોઈક ને કોઈક ભૂલ કાઢતાં. એક આતરરાષ્ટ્રીય પ્રદર્શનમાં મૂકવા એણે એક અદભૂત શિલ્પ ઘડ્યું.જરા જેટલી પણ કસર ન રહી જાય તેનો ખ્યાલ રાખીને તેણે શિલ્પ પૂર્ણ કરીને પિતાજીને બતાવ્યું.પિતાજીએ ઘણી વાર સુધી એ શિલ્પ નિહાળ્યું.પુત્ર મનોમન ખુશ થઇ રહ્યો હતો કે હાશ આખરે મારી મહેનત સફળ થઇ.ત્યાં જ પિતાજીએ એક અત્યંત નાનકડી ભૂલ બતાવી.પુત્ર નારાજ થઇ ગયો.બે દિવસ સુધી એણે પિતા સાથે વાત જ ન કરી.ત્રીજે દિવસે એનાં પિતા બહાર ગયા હતાં અને એ કંઇક કામ માટે એનાં પિતાની રૂમમાં ગયો.ત્યાં જ એની નજર પિતાની ડાયરી પર પડી.અયોગ્ય  હોવાં છતાં પણ પિતાએ લખેલી ડાયરી ખોલી.ગઈકાલની તારીખમાં  લખ્યું હતું -મારો દીકરો શિલ્પકળાનાં સર્વોચ્ચ સ્થાને છે અને તો પણ એની કળામાં હું હમેંશા ભૂલો કાઢું છું, કારણકે જે દિવસે હું તેની પ્રશંષા કરીશ,તે દિવસથી એની પ્રગતિ અટકી જશે.એ મારાથી તો ખૂબ આગળ નીકળી ગયો છે, પણ હું એની વધુ ને વધુ પ્રગતિ ચાહું છું અને એટલે જ એની નારાજગી પણ મને મંજૂર છે.પુત્રની આંખ આંસુંથી  છલકાઈ ગઈ.આ છે પિતાની ભૂમિકા.આજે’ ફાધર્સ ડે ‘ છે,તો ચાલો,આપણે સહુ આપણા પિતાને દિલથી સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ.

વિચારોના ઉપવનમાં (ચિંતન ચોરો )

ઉપનિષદમાં આનંદને બ્રહ્મ કહ્યો છે, આનંદજ સાચું જ્ઞાન છે, આનંદથીજ બધા પ્રાણીઓ ઉત્પન્ન થાય છે, અને આ આનંદમાં સમાઇજાય છે, મહર્ષિ અરવિંદ કહેતા કે જે આનંદમાં બધા સહભાગી ન હોય, તે અપૂર્ણ છે.આનંદ વ્યક્ત થાવા થનગને જ! પછી તે અભિનય, લેખન, વાચા કે કાર્ય ગમે તે
સ્વરૂપે પ્રગટ થાયજ ! આનંદ વ્યક્ત થાય ત્યારે વાતાવરણ સ્ફૂર્તિવંત બને, આનંદ બીજાને આપો, બીજા પાસે મૂકો ત્યારે બેવડાય છે, આપણને વ્યક્ત થતાં નથી આવડતું તેથી ઘણું ગુમાવીએ છીંએ. બિજાઓને ખૂશી આપવાની તક, અવસર, વખત માણસે સ્વીકારી લેવી જોઈએ. સબંધ નોકરી વ્યહારૂ કામોમાં તમારા કાર્યો અને તેનાથી થતો આનંદ તમારી મોટી મૂડી છે. કામ સાથે આનંદ ભળે ત્યારે પરિવાર એવું તાવરણ સર્જાય છે, અને વાતાવરણમાં સમજ, બૂદ્ધિ મહેનત સાથે આપણા પનાની ભાવના સહજતાથી જાગે છે. તેમાં સરળતા અને સફળતા વૃદ્ધિવંત થાય છે-આનંદ પ્રગટે છે, આવો આનંદ જીવનના પ્રત્યેક બનાવોમાંથી  જેઓ શોધીશકે છે તેઓ જીવનને સાચા અર્થમાં માણી શકે છે. આનંદિત રહો અને સ્મિત વેરતા રહો એ વાત સ્વિકારનાર કદી દુખી થતો નથી.
* આનંદ તો ધોધ જેવો છે, માત્ર છબછબીયાં કરી તૃપ્ત થઈ-તે રોકાઈ ન જાય એતો નદી રૂપે, ઝરણા રૂપે, સતત ગર્જન કરીને ખળખળ વહેતો રહે; કોઈના વગર કૈ અટકતું નથી સૃષ્ટિના આ નિયમને-સનાતન સત્યને સ્વિકારીએં-તમારી હાજરી કે ગેર હાજરી કોઈને ખટકવી ન જોઈએં, તમારી છબી, તમારો વ્યવહાર અને નિષ્ઠાથી ઘડાયેલી પ્રમાણિકતા સાથેની પ્રતિભા એ તમારા શ્રમની મૂડી છે, જીવન જીવવાના સાચા આનંદ માર્ગનું ભાથું છે.
* પૈસાથી સમૃદ્ધિ મળશે, પરંતૂ દરેક વાત પૈસાથી જોડાઈ હોવા છતાંયે પૈસો દિલની દિલાવરીને ખરીદી નથી શકતો, કે મિત્રતા પ્રેમના નિખાલસ સબંધો કે લોહીના સબંધો ને પૈસાના જોરે ટકાવી કે ખરીદી શકાતો નથી,પૈસો મળે પરંતુ તેની સાથે સમાધાન ત્યારેજ મળે જ્યારે તમે તમારી ફરજ સહજ રીતે અદા કરવાનો સ્વૈચ્છિક પ્રયાસ કરો.
* તમે યાદ રાખજો તમારા નાના-મોટા, સાચા-ખોટા, દંભી-સાચા નિ:સ્વાર્થી કે ફાયદા ઊઠાવવાના બધાજ કાર્યોની નોંધ લેવાય છે, કુદરત તેનું કાર્ય કરે છે, સુર્ય ઉગે છે, ફુલ ખીલે છે તો કચરો-કાદવ-ગંદકી પણ નાશ પામે છે, ચદ્રની શિતલતા પણ સવારના સૂર્યોદયની અસ્ત થતાં પહેલાં નોંધ લે છે. તેથી જે કૈ કરો તે તમે દીલ દઈને સાચી પ્રમાણિકતા સાથે કરશો તો તેના ઠાં પળ તમને તમારી પેઢીને મળશે, પ્રતિબિંબ રૂપે તમારા કાર્યો, વર્તન,વહેવારની આયનાની છબીની જેમ રિફ્લેક્ટ થઈ વળતી છાપ ફેંકે છે, તમે જેવા છો તેવા જ બિજાના હૈયામાં જઈને વસો છો. અર્થાત વ્યવહાર શુદ્ધિ, સરળતા અને પ્રમાણિકતા, નિખાલસતા સાથેની વર્તણુક તમને ઘણું આપી શકે છે, તમારે માત્ર સમજ કેળવવાની છે.* કાર્ય તૃપ્તિની હાશ ક્યારે મળે? જ્યારે તમને તમારા કામ પ્રત્યે ’લગાવ’-મમતા,લાગણી જાગે, ઉત્સાહ સ્વયં લાગણી બની પ્રેરક બને ત્યારે જેણે કાર્ય કરવુંજ છે તેને વિપરીત સંજોગોમાં પણ નવો માર્ગ સૂઝે છે, અગવડતામાં રહીને પણ સયંભૂ વૈકલ્પિક-પર્યાયી વસ્તુ મળી જાય છે, મૂળ વાત ’દાનત’ની છે, ઈચ્છાની જાગૃતિ સમયને આપ મેળે  ફાળવી લે છે, તમારી કામ કરવાની વૃત્તિ હશે તો કૈ જ ચેન નહીં પડે-કામ કેવી રીતે સમયસર પૂર્ણ થાય તે માટેની ધગશ તમને તેજીલા બનાવશે અને કાર્ય સારી રીતે પાર પડશે ત્યારે ’હાશ’ અનુભવાશે, જગતની તમામ શોધો આવા પરાક્રમી પુરુષાર્થને આભારી છે.

જીતેન્દ્ર પાઢ /સિએટલ। અમેરિકા /jitendrapadh @gmail .com /whats aape
—+91 982049 6574/

Love is the reason for love

sneha patel - akshitarak

​Love is the reason of Love !

Be thankful for the one

Who is with you till they can

Its just a dream to live and die till end of life

Forget about this dream

Nobody is ready to die with you!!!

–Saahir Ludhyanvi,

उतना ही उपकार समझ कोई

जितना साथ निभा दे

जनम मरन का मेल है सपना

ये सपना बिसरा दे

कोई न संग मरे |
– સાહિર લુધિયાનવી.
As soon as its 6 o’clock alarm started, on hearing alarm Vanita opened her eyes still in a deep sleep ,she tries to find out the button to put off the alarm , and puts off the alarm, as soon as she puts off the alarm she remembers something all of sudden.

‘ Ohh, its Sunday today, off from office and forgot to reset the alarm…’

Human beings are prone to forget and make mistakes but clock never…

View original post 869 more words

સ્પર્શતૃષ્ણા-વૈશાલી પંડીત ( સૌજન્ય ડૉ જનક્ભાઈ શાહ- ફેસબુક)

એક તૃષ્ણા એવી પણ છે જે માત્ર સ્પર્શથી જ ભાંગે છે
ઝીરો લાઈનઃ ગીતા માણેક
હમણાં થોડા દિવસ પહેલાં વૈશાલી પંડિત નામની એક બ્લોગરનો બ્લોગ વાંચ્યો. આ બ્લોગ હૃદયને એટલો સ્પર્શી ગયો કે એની વાત વાચકો સાથે કરવી છે. બ્લોગનું શીર્ષક હતું સ્પર્શતૃષ્ણા. આપણી પાંચ ઇન્દ્રિયો- આંખ, કાન, નાક, જીભ અને ત્વચા. આમાંથી ત્વચા એટલે કે સ્પર્શ ઇન્દ્રિય વિશે બહુ ઓછી વાત થાય છે. સ્પર્શની વાત આવે એટલે જાણે અજાણ્યે પણ વિજાતીય (મોટા ભાગે સેક્સયુઅલ) સ્પર્શ વિશે જ આપણા મનમાં વિચાર આવે એટલી હદે આસપાસના વાતાવરણે આપણા મનને વિકૃત કરી મૂક્યું છે. પરંતુ અહીં જુદા જ સ્પર્શની વાત છે.

મહિલા બ્લોગર પોતે સાઠની ઉંમર વટાવી ચૂકેલી મહિલા છે. તે લખે છે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી હું જ્યારે-જ્યારે મારા પિયર જાઉં ત્યારે મેં અનુભવ્યું કે મારી ૮૫ વર્ષની મા મારી આસપાસ ફ્રતી રહે છે. પહેલાં મારા ગાલ પર હાથ ફેરવે છે, મારી ઓઢણી સરખી કરે છે. જોકે પહેલાં તો આ બધી બાબતો પર મારું બહુ ધ્યાન નહોતું જતું. હું તો ઘરના અન્ય સભ્યો સાથે વાતચીત કરવામાં કે હસવા-બોલવામાં મગ્ન રહેતી. તે આવીને મારી નવી બંગડીઓને હાથ લગાડીને જોતી. પહેલાં તો તેની આ બધા પર મારું બહુ ધ્યાન નહોતું ગયું પણ પછી મને તેની આ હરકતો પાછળનો અર્થ સમજાવા લાગ્યો. તેની સ્પર્શ માટેની તૃષ્ણા આ બધા પાછળનું કારણ છે એ મને ધ્યાનમાં આવવા માંડયું.

મારા પિતાના મૃત્યુ બાદ મારી મા આમ તો પુત્ર-પુત્રવધૂ અને તેમના સંતાનોનો પરિવાર સાથે જ રહે છે. તેની આસપાસ સંબંધોનો મહાસાગર છે પણ તેની સ્પર્શની તૃષ્ણા તરફ ભાગ્યે જ કોઈનું ધ્યાન ગયું છે. મને સમજાયું કે મારી મા ઝંખે છે એ માનવીય સ્પર્શને. એક એવો સ્પર્શ જે તેને અહેસાસ કરાવે કે તે આ જગતમાં એકલવાયી નથી. એક એવો સ્પર્શ જે તેને હૂંફ આપે. જેમ દરેક ઇન્દ્રિયની પોતાની તૃષ્ણા હોય છે એમ માનવને પણ હેતભર્યા, વહાલભર્યા સ્પર્શની ઝંખના હોય છે.

વયોવૃદ્ધ માની માનવના સ્પર્શની જરૂરિયાત સમજાયા બાદ બ્લોગરે હવે જ્યારે-જ્યારે તેની માને મળવા જાય છે ત્યારે હીરા-મોતીના દાગીના કે મીઠાઈના બોક્સ લઈને નથી જતી પણ સ્પર્શની ભેટ આપે છે. તે જતાવેંત માને ગળે વળગે છે. જ્યારે તે તેની વૃદ્ધ માને ગળે વળગાડે છે ત્યારે ઉંમરને કારણે જર્જર થઈ ગયેલી તેની કાયા જીવંતતાથી કંપાયમાન થાય છે.

આપણને સ્પર્શ કેટકેટલાં સ્વરૂપે મળતો હોય છે. જન્મ બાદ માનો વહાલભર્યો, હેતભર્યો સ્પર્શ, હિંદુસ્તાનમાં પિતા બાળકને બહુ વળગતા નથી પણ છતાંય તેમના ખોળામાં બેસીએ ત્યારે જે સ્પર્શ થાય છે એ સુરક્ષિતતાનો અહેસાસ કરાવી જાય છે. ભાઈ-બહેનો સાથે ક્યારેક મારામારી થાય છે પણ એ સ્પર્શમાં પણ આત્મીયતાની લાગણી હોય છે. દોસ્તારે પીઠ પર મારેલા ધબ્બા કે બહેનપણીએ ખભા પર મૂકેલા હાથના સ્પર્શની પણ એક જુદી જ ભાષા હોય છે. દાદી કે નાનીની બાજુમાં એક જ રજાઈમાં લપાઈને વાર્તા સાંભળીએ ત્યારે વાર્તાના એ શબ્દોની સાથે-સાથે તેમનો લાડભર્યો સ્પર્શ આપણને નિિંૃત નિંદ્રામાં સરકાવી દે છે. ઘરના કોઈ વડીલ કે શિક્ષક પાસેથી ખાધેલી ધોલ-ધપાટનો સ્પર્શ ભલે રડાવી ગયો હોય પણ તેય મહામૂલો હોય છે કારણ કે એમાંય ક્યાંક આપણા માટેની કાળજીનો જ અહેસાસ હોય છે.

યુવાની પ્રવેશતાંની સાથે જ ઝંખના જાગે છે એક વિશિષ્ટ સ્પર્શની. પ્રિય પાત્રનો સહેજ અમથો સ્પર્શ પણ આપણા આખા અસ્તિત્વને ઝણઝણાવી નાંખતો એ સ્મરણ આપણી આજીવન મૂડી બની રહે છે. લગ્ન બાદ જીવનસાથીનો રોમેરોમને આહલાદિત કરી દેતો સ્પર્શ સુખનો જાણે સમુદ્ર ઉલેચીને આપણા જીવનમાં વહાવી દે છે. એ પ્રેમાળ, પ્રણયસભર સ્પર્શ પર તો કવિઓ અને સર્જકો સદીઓથી લખ્યા જ કરે છે અને છતાંય એ સ્પર્શને તેઓ પોતાના શબ્દોમાં કેદ કરી શક્યા નથી.

અને હા, નવજાત શિશુની ત્વચાના એ રેશમી સ્પર્શની તો કોઈ તુલના જ ન થઈ શકે! ભૂખ્યું થયેલું શિશુ જ્યારે માની છાતીએ વળગે છે ત્યારનો સ્પર્શ, સતત માની આસપાસ ફ્રતો અને રાત્રે માને વળગીને સૂઈ જતાં એ બાળકનો અધિકારપૂર્વકનો સ્પર્શ.

તે બાળક ધીમે-ધીમે મોટું થાય અને એમાંય જો તે દીકરો હોય તો જેને એક ઉંમર સુધી જેને આઘો કરવો પડતો એવો છોકરા મૂછના દોરા ફૂટે એવામાં તો તે દૂર-દૂર થતો જાય છે. મા કે પિતા તેને ગળે વળગાડે કે ચૂમીઓ લે તો તેને બહુ અકળામણ થાય છે. પરંતુ દીકરી હોય તો વાત જ જુદી. મોટે ભાગે દીકરીઓ કોલેજમાં જતી થાય તોય મા કે પિતાને આવીને સહજતાથી વળગી શકે છે. તેમના રમતિયાળ, વહાલભર્યા સ્પર્શનું તો જાણે વ્યસન જ થઈ જાય છે. જેમને દીકરીઓ નથી કે જેમણે પોતાની દીકરીને આમ ગળે વળગાડી નથી તેમને કદાચ આ સ્પર્શસુખ ક્યારેય નહીં સમજાય.

આપણા સમાજમાં એવું કહેવાય છે કે પુત્રવધૂઓ પણ દીકરીઓ જ કહેવાયને! પુત્રવધૂ ગમે તેટલી સંસ્કારી હોય કે પ્રેમાળ હોય તો પણ તેમની સાથે સ્પર્શનો એ સંબંધ ક્યારેય કેળવી શકાતો નથી એ વાસ્તવિકતા છે.

દુઃખ કે પીડા આવી પડે ત્યારે આપણને સૌથી વધુ આવશ્યકતા હોય છે એક સહાનુભૂતિભર્યા સ્પર્શની. કોઈ સ્વજન આવીને કશું જ ન કહે પણ પ્રેમથી પીઠ પસવારે તોય જાણે એ તમામ દર્દનાશક દવાઓ કરતા ઘણી વાર વધુ કારગત નીવડતો હોય છે.

જન્મથી માંડીને જીવીએ ત્યાં સુધી ઘણા બધા સ્પર્શ આપણે અનુભવીએ છીએ. આમ જુઓ તો એ એક સ્પર્શ જ હોય છે પણ દરેક સ્પર્શની પોતાની આગવી ભાષા હોય છે, દરેક સ્પર્શ એક વિશેષ સંવેદન લઈને આવતો હોય છે. આધુનિક સમયમાં સ્પર્શ દુર્લભ થતો જઈ રહ્યો છે. એ સ્પર્શ જે આપણને જીવંત રાખે, આપણા અસ્તિત્વને મહેકતું રાખે, આપણને આપણા હોવાપણાનો અહેસાસ આપે. કેટલાકના જીવનમાં સ્પર્શનો એટલો દુષ્કાળ હોય છે કે તેમને એ સ્પર્શ પામવા માટે પ્રાણીઓ પાસે જવું પડે છે. પિૃમના કેટલાક દેશોમાં અને આપણે ત્યાં પણ કૂતરાં કે બિલાડા જેવા પ્રાણીઓના સ્પર્શથી માનવી પોતાની સ્પર્શ-ભૂખ ભાંગે છે.

કેટલાય પરિવારોમાં સ્પર્શ તો શું પણ પોતાના માતા-પિતા સાથે બે શબ્દો બોલવા જેટલી પણ ફુરસત કે દરકાર નથી રહી ત્યારે એ વૃદ્ધો પ્રેમ અને હેતભર્યા સ્પર્શને કેટલાં ઝંખતા હશે એનું બયાન કરવું મુશ્કેલ છે. હવે પછી આવા કોઈ વૃદ્ધ પછી તે તમારા કાકા-કાકી, માસા-માસી, મામા-મામી કે પાડોશી કેમ ન હોય એક વહાલભરી જાદુકી ઝપ્પી જરૂર આપજો. તેમની કરચલીવાળી ત્વચા પરનો એ થરથરાટ તમે અનુભવી શકશો અને એ કદાચ લાખ્ખો રૂપિયાના દાન કરતાં પણ વધુ પુણ્ય કમાવી આપશે.

આભાર વાચક મિત્રો!

Congratulations !

Monthly Top 50 Authors

May 2017

No.	Author Name	Downloads
1	Zaverchand Meghani	4055
2	Bhavisha R. Gokani	3857
3	Aashu Patel	3846
4	Praveen Pithadiya	3604
5	Rupesh Gokani	3312
6	Anuja Kulkarni	2418
7	Mayur Patel	2399
8	Vrishali Gotkhindikar	2392
9	kalpesh diyora	2065
10	Yagnesh Chokasi	1822
11	Parth J Ghelani	1772
12	Krishnkant Unadkat	1582
13	Arun V Deshpande	1580
14	SHABDAVKASH	1377
15	Siddharth Chhaya	1342
16	Hiren Kavad	1326
17	Bhargav Patel	1314
18	Matrubharti	1278
19	Govardhanram Madhavram Tripathi	1207
20	Manhar Oza	1181
21	Kandarp Patel	1174
22	Akil Kagda	1166
23	Harshil shah	1160
24	Gita Manek	1121
25	Vijay Shah	1023
26	Shishir Ramavat	991
27	NILESH MURANI	954
28	Munshi Premchand	949
29	Sultan Singh	937
30	Manish Rajyaguru	906
31	Dipti Methe	856
32	ashkkreshmiya	851
33	amita a salvi	849
34	Meghna mehta	819
35	Yashvant Thakkar	816
36	Dhumketu	795
37	Bindiya	793
38	Mahatma Gandhi	791
39	Rakesh Thakkar	786
40	Param Desai	783
41	Dr Naeem shaikh	773
42	Mital Thakkar	749
43	Ujas Pandya	680
44	Praful shah	658
45	Ramesh Champaneri	647
46	Laghar vaghar amdavadi	626
47	Sanjay C. Thaker	626
48	shreyansh	625
49	Pankaj Pandya	616
50	Hardik Raval	612

અહેસાન મેરે દિલ પે તુમ્હારા હૈ દોસ્તો…યે દિલ તુમ્હારે પ્યારકા મારા હૈ દોસ્ત

પ્લીઝ ક્લિક ધ લિન્ક અને વાંચો જે ચુકી ગયા હોતે સર્વ કથા…

એક છત નીચે સમાતા નથીં ( ૧૦)”તલાક..તલાક..તલાક” રાજુલ કૌશિક

તલાક.. તલાક.. તલાક… આ ત્રણ શબ્દોએ મૌલીનું વિશ્વ વેર-વિખેર , વેરણ-છેરણ કરી નાખ્યુ. મૌલી પણ ભિતરથી વેર-વિખેર થઈ ગઈ. તુટી ગઈ પણ એના તુટવાનો અવાજ સુધ્ધા આબિદને સ્પર્શ્યો જ નહીં .

ક્રોધથી કાંપતા આબિદ અને ભયથી કાંપતી મૌલીને જોઇને નાનકડી ચાહત પણ સામે મંદિરમાં પ્રગટાવેલા દિવાની જ્યોતની જેમ થરથર કાંપતી હતી.

આ શું બની ગયું? આ આબિદ કે જેના માટે મૌલીએ માવતરનો પ્રેમ વિસારે પાડ્યો એ આ આબિદ ?

“જો તુમકો હો પસંદ વોહી બાત કરેંગે, તુમ દિન કો અગર રાત કહો રાત કહેંગે’

ગાતા રહેતા આ આબિદે આજે મૌલીના ભરપૂર દિવસોને ત્રણ શબ્દોની ફૂંકથી અંધારી રાતમાં બદલી નાખ્યા? શા માટે? શું વાંક હતો એનો?

***

એક જ સોસાયટીમાં રહેતા આબિદ અને મૌલીની કોલેજ જુદી પણ નિકળવાનો સમય એક. મોટાભાગે સવારે નવરંગપુરાથી ૧૦-૧૦ની જે બસ પકડીને મૌલી એમ.જી સાયન્સ કોલેજ જવા નિકળતી એ જ ૧૦-૧૦ની બસ પકડીને આબિદ એચ.એલ. કોલેજ પહોંચતો. સામ સામે નજર મળતી બસ એનાથી વિશેષ કશું જ નહીં.

એક દિવસ મૌલીને ઘેરથી નિકળતા થોડું મોડું થયું અને એ જે બસ પકડતી એ તો ઉપડવાની તૈયારીમાં હતી. મૌલીએ દોડીને બસ પકડવા પ્રયત્ન કર્યો પણ બસના દાંડા પરથી હાથે લપસ્યો, એ પડવાની અણી પર હતી અને એનો હાથ ઝાલીને કોઇએ એને બસમાં ખેંચી લીધી. પરસેવે રેબઝેબ મૌલીએ જરા શ્વાસ હેઠો બેઠો અને એનો હાથ પકડીને ઉભેલી વ્યક્તિ તરફ નજર કરી.

ઓ આ તો આબિદ ! સોસાયટીના હિસાબે નામ માત્રથી જ ઓળખતી મૌલીએ આબિદનો ખરા હ્રદયથી આભાર માન્યો. એ દિવસથી મૌલી અને આબિદ બસના હમસફર બની ગયા . ઉત્તરો ઉત્તર મૈત્રી ગાઢ બનતી ગઈ. અત્યાર સુધી કોલેજથી પાછા આવવાનો સમય મોટાભાગે બંનેનો અલગ રહેતો પરંતુ ધીમે ધીમે એ સમય પણ સચવાતો ગયો. મોટાભાગે આબિદના લેક્ચર વહેલા પતતા પણ એ મૌલીની રાહ જોઇને બસ સ્ટેન્ડ પર બેસી રહેતો. કોલેજના ચાર વર્ષ તો સડસડાટ પતી ગયા. હવેથી બંનેની રાહ જુદી હતી. આબિદ એમ.કોમ. કરવા માંગતો હતો અને મૌલીએ પેથોલોજી પસંદ કર્યુ.

 

બંનેની દિશા અલગ થઈ એની સાથે મનની દશા માઠી થઈ. રોજ મળતા હતા ત્યારે જે નહોતું અનુભવ્યું એ હવે અનુભવ્યું. આજ સુધી સવાર-સાંજ સાથે બસમાં જતા એ એક સ્વાભાવિક ઘટના લાગતી અને હવે જ્યાં રસ્તા ફંટાયા ત્યારે બંનેને કશુંક અસ્વાભાવિક લાગવા માંડ્યુ. દિવસ ખાલી અને રાત લાંબી લાગવા માંડી ત્યારે બંનેને સમજાયુ કે આ કેવળ મૈત્રી નહોતી રહી. એ કોઇ વિશેષ લાગણી બનીને બંનેના મનમાં મહોરી હતી.

“હવે શું ?”

“હવે કશું નહી. મિયાં બીબી રાજી તો ફિર ક્યા કરેગા કાજી.” આબિદ સાવ હળવો હતો જ્યારે મૌલી અત્યંત ચિંતામાં . એની ચિંતા ય ખોટી તો નહોતી જ ને? એ રહી શુદ્ધ હિંદુ અને આબિદ મુસ્લિમ. મૌલીને ખાતરી હતી કે કોઇ કાળે એના માતા-પિતા આ સંબંધને સ્વીકારશે જ નહીં . અરે! સ્વીકારવાની વાત ક્યાં, સાંભળશે તો પણ એમના પર આભ તુટી પડવાનું એ ય નક્કી. એમ તો આબિદ માટે પણ અબ્બુ-અમ્મીને સમજાવવા થોડા તો કઠીન હતા જ ને?

આબિદને ન મળવાનું કેટલીય વાર મૌલીએ નક્કી કર્યું હશે કેટલીય વાર આબિદ તરફથી મનને વારવા પ્રયત્ન કર્યો હશે પરંતુ આબિદને જોતા એના મન પરનો કાબૂ એ ખોઇ બેસતી. આબિદ હતો ય એવો. સાવ નફિકરો અને રમતિયાળ. “ મૈં મૌલીકા સાથ નિભાતા ચલા ગયા, હર ફિક્ર કો ધુંએમેં ઉડાતા ચલા ગયા”

એ ગાતો ખુબ સરસ. હલકદાર અવાજ હતો એનો. એ મનમોજી હતો. કોઇના માટે કશું કરવું એના સ્વભાવમાં જ નહોતું પણ કોણ જાણે કેમ મૌલી માટે એ બધું જ કરવા તૈયાર હતો. મૌલી કહે તો એનો હાથ માંગવા મૌલીના મમ્મી-પપ્પાના પગે પણ પડવા તૈયાર હતો

એની વાત સાંભળીને જ ભડકી ઉઠતી મૌલી..

“ ના હોં ભઈસાબ ! એવી તો કોઇ વાત વિચારતો પણ નહીં . તને ખબર નથી જે દિવસે મમ્મી-પપ્પાને ખબર પડશે એ દિવસે તો ઘરમાં કયામત …..” મૌલી આબિદ જોડે રહીને આબિદની ભાષા બોલતી થઈ ગઈ હતી.

આબિદ એના મોંઢા પર આડો હાથ દઈ દેતો. “ તું તારા ઘરમાં કયામતની વાત કરે છે પણ ખરા અર્થમાં કયામત આવીને ઉભી રહેને મતલબ મરણ બાદ ખુદા આગળ ઊભા થઇને જવાબ આપવાનો દિવસ આવશેને તો પણ આબિદના હોઠે તારું જ નામ હશે મૌલી. મૌલી એટલે શું ખબર છે તને? તમે જેને વિદ્વાન કહો છો એને અમારામાં મૌલી કહીએ છીએ અને આબિદ એટલે શું ખબર છે?”

મૌલી આબિદની સામે તાકી રહેતી. એના માટે બેફિકરા આબિદનું આ જુદુ પાસુ હતું.

“ આબિદ એટલે ઇબાદત કરનાર. તારી રીતે કહું તો ઉપાસક..હવે મૌલીની ઇબાદત કરનારને કયો મૌલી નામંજૂર કરે?”

અંતે મૌલીને જેની ધાસ્તી હતી એ જ બનીને ઉભુ રહ્યું. મૌલી કશું જણાવે તે પહેલા જ બહારથી ઘરમાં આ વાત પહોંચી ગઈ અને ઘર આખું જાણે ત્સુનામી..

“ તને આજ સુધી છુટ આપી એનો અર્થ એવો નથી કે તને તારો આવો અક્કલ વગરનો નિર્ણય લેવામાં પણ છુટ મળશે. ક્યારેય વિચાર્યું છે કે એક છોકરી જ્યારે પરણે છે ત્યારે એ માત્ર વરને જ નહીં એના આખા ઘરને પરણતી હોય છે. એને આખું જીવન ત્યાં પસાર કરવાનું છે. વરની સાથે ઘર જોતા મા-બાપને મુર્ખા માને છે તું? અને તને બીજુ કોઇ ના મળ્યું તો સાવ આમ છેવાડે જઈને ઉભી રહી? આજ સુધી ક્યારેય મિંયા-મહાદેવનો મેળ જોયો છે?”

આજ સુધી ક્યારેય અમથા ય ગુસ્સે ના થનારા પપ્પા આજે દુર્વાસા બની ગયા હતા. એમના ચહેરા પર ક્રોધની જ્વાળા ભભૂકતી હતી. મૌલી પાસે કોઇ જવાબ નહોતો અને હોત તો પણ ક્યાં આપી શકવાની હતી? એણે પોતે પણ પોતાની જાતને કેટલી વાર ટપારી હશે, કેટલી વાર રોકી હશે પણ આબિદનો ચહેરો યાદ આવતા કે આબિદને જોતા જ એ મીણની જેમ પીગળી જતી.

***

સળંગ ચાર દિવસ સુધી મૌલીને ના જોતા આબિદ પણ રઘવાયો થઈ ગયો હતો. કેટલા ફોન કર્યા પણ એ એક વાર પણ ફોન ઉપાડતી નહોતી. “ડેમ ઇટ” કહીને એણે ફોનનો છુટ્ટો ઘા કર્યો. ક્યાંથી ઉપાડે મૌલી ફોન?એ તો એના પપ્પાની કસ્ટડીમાં હતો અને મૌલી મમ્મીની કસ્ટડીમાં. એક ક્ષણ પણ એને રેઢી મુકતા નહોતા.

પરંતુ આબિદ કહેતો હતોને કે જો “ કિસ્મતે આપણને મેળવ્યા છે તો હવે કયામત પણ આપણને છુટા નહી પાડી શકે.”

મૌલીની કિસ્મતમાં આબિદ લખાયેલો જ હશે તો એના નસીબે એ દિવસે પપ્પા નહાવા ગયા અને મમ્મી પૂજા કરતી હતી અને મૌલીએ તક ઝડપી લીધી. લેન્ડ લાઇન પરથી આબિદને ફોન કર્યો. એ જે બે મિનિટ વાત થઈ એમાં મૌલીનું ભાવિ નિશ્ચિત થઈ ગયું અને એ દિવસે મધરાતે જ મૌલીએ પહેરેલા કપડે ઘર છોડી દીધું.

****

એ રાતની વાત યાદ આવતા આજે પણ મૌલી નખશિખ ખળભળી ઉઠી. પપ્પાએ સાચું જ કહ્યું હતું દિકરી માત્ર વરને જ નહીં ઘરને પણ વરે છે. આબિદના અમ્મીએ તો મૌલીને આવકારી પરંતુ અબ્બા દિલથી એને આવકારી ના શક્યા. પોતાની જ બહેનની દિકરીના નિકાહ આબિદ સાથે કરાવવાના એમના અરમાન અધૂરા રહ્યા એનો રંજ દિલમાં ફાંસની જેમ ચુભન દઈ રહ્યો હતો. આબિદ અને મૌલીએ એ સોસાયટી જ છોડી દીધી અને દૂર નવા બંધાતા ફ્લેટમાં શિફ્ટ થઈ ગયા. જેવી મળી એવી નોકરી લઈ લીધી.

બીજા બે વર્ષ અને ચાહતનો જન્મ. સંસાર સુખેથી વહે જતો હતો..

એક વાતની આબિદે મૌલીને ખાતરી આપી હતી કે એ ક્યારેય મૌલીને કોઇ બાબતે ફરજ નહીં પાડે. આબિદ નમાજ પઢે ત્યારે પણ મૌલી પોતાના ભગવાનની મૂર્તિ સમક્ષ દિવો કરીને પ્રાર્થના કરી શકતી. ખાવા અંગે પણ એ મૌલીને કોઇ વાતનો આગ્રહ નહોતો કરતો એટલું જ નહીં એ પોતે પણ ઘર પુરતો સંપૂર્ણ શાકાહારી બની ગયો. ક્યારેક અમ્મીને મળવા જવાનું થાય ત્યારે અમ્મીએ જે પકાવ્યું હોય એ ખાઇ લેતો પણ મૌલી તો ઘેરથી જ ખાઇને જતી પણ ક્યારેક એવું બનતું કે આબિદના સંબંધીના ત્યાં પ્રસંગોપાત જવાનું થતું ત્યારે મૌલી જુદી પડી જતી. એમના તહેવારોને પણ મૌલી કેમે કરીને સ્વીકારી શકતી નહીં અને એવી રીતે એ પોતાના તહેવારોને પણ માણી શકતી નહી. સ્વજન વગર વળી તહેવાર કેવા? હા ! ઓફિસમાં સહકાર્યકર સાથે ક્યારેક હોળી-દિવાળીની ઉજવણીમાં જતી ખરી પણ સૌ પોતાના પરિવાર સાથે હોય ત્યાં એ એકલી પડી જતી. મન વગર માળવે જવાની પણ ક્યાં મઝા હોય?

તો આબિદને પણ ક્યારેક એવું લાગતું કે સૌની વચ્ચે એ એકલો છે. અબ્બા તો ક્યારેક ટોણો ય મારી લેતા કે જોયું ને પરધર્મી બીવી લાવીને શું સાર કાઢ્યો? આવો એકલો એકલો આવે છે એના કરતાં તાકાત હોય તો એને પણ સાથે લઈ આવ. શાદી કરી છે એણે તારી સાથે તો નિભાવતા પણ શીખવાડ. તારી અમ્મી કંઇ બોલતી નથી પણ આ બધાની વચ્ચે તને એકલો જોઇને એને ય દુઃખ તો થાય છે જ.

ધીમે ધીમે આબિદને પણ લાગવા માંડ્યું કે મૌલીએ એના સગામાં ભળવું જોઇએ. વાર-તહેવારે પરિવારના પ્રસંગોમાં મૌલીએ એની સાથે રહેવું જોઇએ. મૌલી સમજતી પણ આ વાત ક્યારેય સ્વીકારી શકી નહોતી.

“આબિદ, તારી સાથે તો તારો પરિવાર છે હું તો કાયમ એકલી તો ય તને ક્યારેય ફરીયાદ કરું છું ? આપણે લગ્ન કર્યા ત્યારે ક્યારેય આ વાત આપણી વચ્ચે આવી નથી તો હવે કેમ?”

“ જો મૌલી, આટલો સમય હું તારા તાલે નાચ્યો પણ હવે તો મને પણ લાગે છે કે આમ અતડી રહીને તું યોગ્ય નથી કરતી. હું તને મારો ધર્મ અંગીકાર કરવાનું નથી કહેતો પણ મારા સગામાં ભળીને રીત-રિવાજોનું પાલન તો કરી શકે ને?”

“ આબિદ, મને તારા સગા કે તારા રીત- રિવાજો સામે ય વાંધો નથી પણ એ માહોલમાં ગોઠવાવું મારા માટે અઘરું છે. તને હું મારી સાથે મંદિરમાં દર્શન કરવા આવવા માટે કહીશ તો તું આવીશ? ના નહી આવે. અરે મંદિરની વાત જવા દે આપણા ઘરના ગોખમાં દિવો પ્રગટાવું છું ત્યાંય તે ક્યારેય નજર કરી ? દિવાળીના પાંચ દિવસની ઉજવણીમાં તું ક્યારેય મારી સાથે જોડાયો? ના , અને તેમ છતાં હું ક્યારેય આગ્રહ નથી રાખતી. આજ સુધી આપણી વચ્ચે આવી કોઇ બાબત આવી જ નથી તો હવે શા માટે?”

બસ, આવી નાની મોટી ચણભણ ઘરમાં શરૂ થઈ ગઈ. હવે તો આબિદના સગા પણ બળતામાં ઘી ઉમેરવાનું કામ કરવા માંડ્યા.

હદ તો ત્યારે થઈ ગઈ કે ચાહત સ્કૂલે જતી થઈ ત્યારે આબિદનો આગ્રહ હતો કે એને રવિવારની રજામાં મદરેસા મોકલવી. મૌલી કહેતી કે મોક્લવી હોય તો સ્વાધ્યાયમાં પણ મોક્લી જ શકાય ને. મેં ક્યારેય એ માટે તને કહ્યું ? એને મોટી થવા દે.એ એની સમજ પ્રમાણે જે નિર્ણય લે આપણે માન્ય રાખીશુ પણ અત્યારથી આ વાડા શા માટે ઉભા કરવા છે?”

બસ આમ આવી નાની નાની બાબતો ગંભીર સ્વરૂપ પકડવા માંડી. આબિદ અને મૌલીના આજ સુધી ખળખળ વહેતા રહેતા પ્રેમને ધર્મના વાડાએ બંધિયાર બનાવ્યું .બંધિયાર પાણીની જેમ એમનો સંબંધ પણ ગંધાવા માંડ્યો.

આબિદ મનમોજી તો પહેલેથી જ હતો હવે જાણે મનસ્વી થવા માંડ્યો. કોઇના ય માટે કશું કરવું એના સ્વભાવમાં જ નહોતું પણ મૌલી માટે એ બધું જ કરવા તૈયાર હતો પરંતુ આજની પરિસ્થિતિ સાવ અલગ જ હતી. એ મૌલી માટે પણ કશું કરવાની વાત તો દૂર રહી મૌલી માટે કશું વિચારવા માટે પણ તૈયાર નહોતો.

આ એ જ આબિદ હતો જેણે મૌલીનો હાથ હાથમાં લઈને કહેતો કે મારી તારી વચ્ચે બીજું કોઇ નહી હોય. તું હોઇશ તો આ દુનિયા મારા માટે જન્નત છે પણ તું મારા જીવનમાં નહીં હોય તો આ દુનિયા જ મારા માટે જહન્નુમ બની જશે. મૌલી તારા વગર તો હવે એક પળ એકલા નહી રહી શકાય.

એક થતા પહેલા ઘર-પરિવારથી માંડીને ધર્મ- મજહબના અનુસંધાનમાં ઘણી બધી ચર્ચાઓ મૌલીએ આબિદ સાથે કરી હતી પણ દરેક ચર્ચાનો અંત એક સરખો જ આવતો અને આબિદ મૌલીને મનાવી લેતો. એ હંમેશા એમ જ કહેતો કે મારી- તારી વચ્ચે અન્ય કોઇ નહીં હોય, મારો કે તારો પરિવાર કે ધર્મ પણ નહીં. હું અને તું એકબીજા સાથે ભળીને એક એવી મિસાલ કાયમ કરીશું કે આજે ધર્મના નામે રમખાણ ઉભા કરનારાને પણ એક શીખ મળે. મજહબ સે બઢકર ઇન્સાનિયત નામ કી ભી કોઇ ચીજ હૈ… એક એવો સબક શીખવાડીશું અને મૌલી માની પણ જતી.

ક્યાં ગઈ આ બધી સુફિયાણી વાતો? આજે એ જ આબિદનો રંગ કંઇ અલગ જ હતો. હમણાં જ તો રક્ષા બંધન ગઈ. જન્માષ્ટમી તો ક્યારે આવે છે એ પણ પોતાના સહ કાર્યકર થકી જાણવા મળે તો ગનીમત એવું મૌલીએ સ્વીકારી લીધું હતું અને ઘરમાં વળી બે જણમાં પણ એક જણ સાવ અલુપ્ત હોય ત્યાં તહેવાર ઉજવવાનો આનંદ કેવો? મૌલી દરેક રીતે મનને કેળવતા શીખી ગઈ હતી પણ ખબર નહીં કેમ પણ હવે આબિદ દૂધમાં પોરા કાઢતો થઈ ગયો હતો. ભલે મૌલી પોતાના વાર-તહેવારે ઉપવાસ કે ઉજવણી કરે કે ન કરે પણ આબિદના રોજા તો સચવાતા જ.

આજે બકરી ઇદ હતી. આ પહેલા આબિદ પોતાના પરિવાર સાથે આખો દિવસ ઇદ મનાવીને ખુશ રહેતો એણે મૌલીને પોતાની સાથે જોડાવાનું ઇજન ક્યારેય આપ્યું નહોતું પરંતુ આ વખતે જીદે ચઢેલા આબિદે મૌલીને અબ્બા-અમ્મી સાથે ઇદ મનાવવાનો આગ્રહ રાખ્યો. મૌલી કેમે કરીને આ વાત સ્વીકારી શકે એમ હતી જ નહીં. ઘણી બધી દલીલો થઈ . દલીલોએ ઉગ્ર ચર્ચાનું સ્વરૂપ પકડ્યું અને ઉગ્ર ચર્ચાએ ઝગડાનું સ્વરૂપ પકડ્યું.

છેલ્લા કેટલાક વખતથી આબિદના અબ્બાએ એના મિજાજને છંછેડ્યો હતો. અવાર-નવાર એ આબિદના અહમ પર ઘા કરે જતા હતા. આ ઇદ મનાવવા તો મૌલીએ આબિદ સાથે આવવું જ જોઇએ એવું કહેવામાં કોઇ કસર છોડી નહોતી. છેલ્લો ઘા રાણાનો એમ સવારે ફરી એકવાર આબિદને મૌલીને લઈને આવવા માટે ઇજન આપ્યું અને આ કારી ઘા એ મૌલી –આબિદના સંસારને ક્ષણવારમાં વેર-વિખેર કરી નાખ્યો. મૌલીને સમજાવવામાં નિષ્ફળ આબિદનો ગુસ્સો સાતમા આસમાને પહોંચ્યો તલાક નામના એ શબ્દે મૌલીનું વિશ્વ વેરણ-છેરણ કરીને ઘરની બહાર નિકળી ગયો.

 

“દિલ કે અરમાં આસું ઓ મેં બેહ ગયે,

હમ વફા કરકે ભી તન્હા રેહ ગયે….”

ટી.વી પર આવતા છાયા ગીતમાં મૌલી પોતાની છાયા જોઇ રહી.